Hẹp cột sống thắt lưng là bệnh lý xương khớp thường thấy ở những người ngoài 50 tuổi, đặc biệt là phụ nữ. Tình trạng này vừa gây đau, khó chịu lại bất cập trong sinh hoạt cũng như công việc. Phát hiện sớm các triệu chứng rất quan trọng để có phương án điều trị sớm nhất.
Thế nào là hẹp ống sống thắt lưng?
Đây là tình trạng mà ống sống bên trong cột sống bị hẹp đi, gây chèn ép lên tủy sống và rễ thần kinh. Vấn đề này thường phát triển trong nhiều năm hoặc có thể là vài chục năm. Khi đó, đĩa đệm trở nên ít đàn hồi do quá trình lão hóa rồi dẫn tới việc giảm chiều cao và lồi nhân nhầy đĩa đệm vào ống sống.
Triệu chứng của hẹp cột sống thắt lưng
Khi mắc phải tình trạng này, người bệnh sẽ cảm nhận được một số các triệu chứng điển hình dưới đây.
Đau lưng: Đau lưng chắc chắn là một biểu hiện đầu tiên của hẹp ống sống thắt lưng. Song, cường độ đau như thế nào còn tùy thuộc vào tình trạng mỗi người cũng như mức độ viêm cụ thể.
Đau rát chân, mông: Khi áp lực đè nén lên các dây thần kinh thì đương nhiên hiện tượng đau rát sẽ xuất hiện ở một số vùng mà dây thần kinh chi phối. Thông thương, cơn đau từ mông xuống chân thậm chí là cả hai bàn chân.
Tê, ngứa ran ở mông và chân: Một khi áp lực đè nén gia tăng thì dấu hiệu tê và ngứa ran ở mông hay chân sẽ xảy ra. Thông thường, triệu chứng tê ngứa sẽ đi kèm với rát nhưng không hẳn bất cứ trường hợp nào cũng mắc phải.
Yếu cơ chân: Khi mà áp lực quá nặng sẽ hiến cho một hoặc hai chân bị suy yếu. Thậm chí là có những trường hợp gặp khó khăn trong việc nhấc phần trước bàn chân, cảm giác không còn sức để đi bộ, theo thời gian có thể gây teo cơ.
Hội chứng chùm đuôi ngựa cấp tính: Nếu như gặp phải tình trạng này cần can thiệp từ y tế ngay lập tức. Trường hợp dây thần kinh bị chèn ép nghiêm trọng sẽ khiến tê vùng kín, mất kiểm soát tiểu tiện, bí tiểu. Hoặc cũng có thể gặp sự cố về chân, khó khăn khi di chuyển.
Nguyên nhân hẹp cột sống thắt lưng
Có hai nguyên nhân chính dẫn tới việc bị hẹp cột sống thắt lưng bao gồm bẩm sinh và lý do bệnh lý.
Nguyên nhân bẩm sinh
Những người khi sinh ra đã có phần ống sống thắt lưng bị hẹp hơn so với bình thường. Trong quá trình phát triển và sinh sống sẽ nguy cơ hẹp cột sống thắt lưng cao hơn thường lệ. Bên cạnh đó, trường hợp bị cong vẹo hay dị tật ở cột sống cũng là một yếu tố dễ mắc hẹp cột sống.
>>> Xem thêm: Hẹp ống sống: Nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng và cách điều trị
Nguyên nhân bệnh lý
Thoái hóa sẽ làm cho dây chằng dày lên và lấp vào khoảng không của ống sống sau đó hình thành lên gai xương đốt sống. Các gai xương này khi phát triển vào thân đốt sống và chèn ép lên tủy sống.
Viêm sẽ khiến các khớp cột sống to lên và chèn ép vào ống sống.
Thoát vị đĩa đệm: Tuổi tác càng cao thì đồng nghĩa với việc đĩa đệm ngày càng kém đi, phồng lên do mất nước hoặc xơ hóa hay thoát vị và đè lên các dây thần kinh ở khu vực lân cận. Rồi từ từ sẽ lún vào ống sống.
Chấn thương cột sống: Chấn thương hoàn toàn gây ra tình trạng viêm và chiếm lấy khoảng không của ống sống. Từ đó, chèn ép lên các dây thần kinh của cột sống.
Khối u tủy sống: Trường hợp xuất hiện khối u trong tủy sống đều có thể gây ra tình trạng chèn ép các dây thần kinh và tạo nên áp lực lên tủy sống.
Khi nào cần đi khám?
Hẹp cột sống thắt lưng cần phải đi khám ngay để có phương pháp chữa trị nếu như xuất hiện một số các dấu hiệu sau đây.
- Mất kiểm soát về bàng quang, bí tiểu và đại tiểu tiện không tự chủ.
- Tê bì ngày càng gia tăng lên ở giữa hai chân, đùi hoặc phía sau của chân.
Tình trạng đau tăng lên, dần lan ra một hoặc hai chân, gây khó khăn trong di chuyển cũng như việc đứng lên ngồi xuống sẽ phức tạp hơn.
Cách chẩn đoán bệnh
Nhằm đưa ra đánh giá, nhận xét chính xác về tình trạng hẹp cột sống thắt lưng thì bác sĩ cần khám lâm sàng cũng như cận lâm sàng cho người bệnh.
Khám lâm sàng
Đương nhiên rồi, bác sĩ sẽ cần phải kiểm tra về triệu chứng và trao đổi các tiền sử bệnh. Đồng thời, thực hiện các nghiệm pháp vận động, đo phản xạ gân xương cũng như thăm khám vùng lưng và phần dưới của cơ thể. Ngoài ra, người bệnh có thể được yêu cầu cúi xuống phía trước, phía sau hay xoay để đánh giá tình trạng cột sống.
Cận lâm sàng
Thực hiện các xét nghiệm hình ảnh sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn về tình trạng hẹp cột sống thắt lưng.
X – quang: Phương pháp với mục đích để phát hiện người bệnh có bị hẹp ống sống thắt lưng hay không. Hoặc cũng hiển thị được các vấn đề liên quan đến thoái hóa như mất chiều cao đĩa đệm hay xuất hiện gai xương.
Chụp cộng hưởng từ (MRI): Phương pháp này dùng từ trường để tạo nên hình ảnh cột sống nét nhất. Đồng thời, giúp bác sĩ quan sát được tình trạng tổn thương với độ chính xác tốt nhất.
Các xét nghiệm bổ sung: Cho ảnh cột sống theo các chiều cắt ngang hoặc dọc và dựng hình ảnh 3D cấu trúc vị trí cần phải khảo sát.
Điều trị hẹp cột sống thắt lưng như thế nào?
Hẹp cột sống thắt lưng khi điều trị còn phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên nhân gây bệnh, trình trạng và triệu chứng.
Điều trị không phẫu thuật
Điều trị hẹp cột sống thắt lưng không phẫu thuật chủ yếu tập trung vào việc giảm đau và phục hồi chức năng. Các phương pháp chữa sẽ bao gồm:
Vật lý trị liệu: Phương pháp này sẽ sử dụng các bài tập để kéo giãn hay xoa bóp nhằm cơ lưng được tăng cường và thoải mái hơn. Đồng thời, giúp cho người bệnh kiểm soát được các triệu chứng của bệnh lý này được tốt hơn.
Kéo thắt lưng: Đây là phương pháp chữa chưa được chứng minh quá nhiều nhưng đối với một số trường hợp thì nó lại có tác dụng đáng kể trong việc cải thiện cột sống.
Thuốc chống viêm: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như aspirin, ibuprofen và naproxen là loại thuốc thường dùng trong điều trị hẹp cột sống thắt lưng với mục đích giảm viêm và đau cho người bệnh.
Tiêm steroid: Tình trạng nặng có thể được chỉ định tiêm corticosteroid xung quanh dây thần kinh nhằm giảm đau và viêm. Song, để thực hiện phương pháp này cần lựa chọn địa chỉ y tế uy tín có bác sĩ chuyên môn tay nghề cao.
Châm cứu: Châm cứu cũng có thể được áp dụng đối với những người bị hẹp cột sống thắt lưng để giúp cho bệnh nhân thoải mái hơn. Tuy nhiên, chỉ hiệu quả và áp dụng với các trường hợp tình trạng ở mức độ nhẹ.
Phương pháp nắn chỉnh cột Chiropractic: Chủ yếu sử dụng lực bàn tay để nắn chỉnh các vị trí tổn thương về đường cong sinh lý tự nhiên giúp giảm đau. Tuy nhiên, khi sử dụng phương pháp này cần thận đối với những người bị loãng xương hay thoát vị đĩa đệm.
Phẫu thuật
Những bệnh nhân hẹp cột sống thắt lưng gặp khó khăn trong đi lại, sinh hoạt và đau đớn kéo dài sẽ được áp dụng phương pháp phẫu thuật. Hai phương án phẫu thuật chủ yếu là cắt cung sau cột sống (laminectomy) và phẫu thuật để nối xương sống (spinal fusion).
Phẫu thuật cắt cung sau cột sống (laminectomy): Khi sử dụng phương pháp này, bác sĩ sẽ tiến hành loại đi một phần xương hoặc gai xương hay mô gân trên phần sau xương sống với mục đích cuối cùng là giải phóng dây thần kinh bị chèn ép.
Phẫu thuật nối xương sống (spinal fusion): Với phương pháp này, các mảnh xương, vật liệu như vít hay thanh nối xương… sẽ được sử dụng vào các vị trí giữa xương sống bị tổn thương để tạo nên một khối xương vững chắc hơn, ổn định hơn và giảm các triệu chứng.
>>> Xem thêm: U cột sống là gì? Dấu hiệu ra sao và điều trị thế nào?
Phương pháp phòng ngừa
Nhằm hạn chế tốt nhất tình trạng hẹp cột sống thắt lưng thì mỗi người cần phải chủ động phòng ngừa trong sinh hoạt hằng ngày.
Trong ăn uống
Nên bổ sung nhiều vitamin, canxi để chắc khỏe xương thay vì các loại chất béo, đồ ăn nhiều dầu mỡ hay chất kích thích. Hạn chế hút thuốc lá và duy trì cân nặng hợp lý tránh áp lực trọng lượng đè lên cơ xương khớp.
Trong công việc
Đối với công việc đặc thù như văn phòng nên ngồi đúng tư thế và cứ mỗi 2-3 tiếng cần dậy đi lại, khởi động từ 10-15 phút. Ngược lại, các công việc lao động nặng nhọc phải bê vác đúng tư thế, sử dụng sức mạnh của cả cơ thể thay vì chỉ ở lưng.
Trong tập luyện
Nên luyện tập thể thao đều đặn để gia tăng sức mạnh cho cơ thể cũng như hệ xương khớp. Tuy nhiên, cũng nên tập luyện phù hợp với sức khỏe bản thân và đặc biệt cần khởi động kỹ trước khi tập để giúp xương khớp linh hoạt hơn.
Hẹp cột sống thắt lưng không chỉ khiến người bệnh đối mặt các cơn đau mà còn bất tiện trong sinh hoạt hay công việc. Cần có các biện pháp phòng chống từ sớm thay vì tìm cách chữa khi đã mắc phải.
