Hội chứng đường hầm xương trụ là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Hội chứng đường hầm xương trụ là một bệnh lý thần kinh khá phổ biến ở chi trên, ảnh hưởng đáng kể đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vậy cụ thể hội chứng đường hầm xương trụ là gì, nguyên nhân do đâu và điều trị ra sao? Hãy cùng iCCARE tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Hội chứng đường hầm xương trụ là gì?

Hội chứng đường hầm xương trụ (còn được gọi là hội chứng Guyon hay hội chứng ống khuỷu tay) là tình trạng dây thần kinh trụ bị chèn ép hoặc kéo căng tại khu vực khuỷu tay. Người bệnh thường xuất hiện các triệu chứng như tê bì, đau nhói hoặc yếu cơ dọc theo mặt trong của cẳng tay, đặc biệt ở ngón áp út (ngón 4) và ngón út (ngón 5).

Dây thần kinh trụ là một trong ba dây thần kinh chính của chi trên, có vai trò điều khiển vận động bàn tay, các ngón tay và truyền tín hiệu cảm giác (nóng, lạnh, đau) về não. Khi dây thần kinh này bị chèn ép hoặc tổn thương, người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc cầm nắm, co duỗi ngón tay và thực hiện các thao tác tinh tế của bàn tay.

Dấu hiệu nhận biết hội chứng đường hầm xương trụ

Tùy thuộc vào vị trí dây thần kinh trụ bị chèn ép, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng khác nhau. Thông thường, hội chứng ống khuỷu tay được chia thành ba nhóm tổn thương điển hình như sau:

• Tổn thương nhóm 1: Xảy ra khi dây thần kinh trụ bị chèn ép trực tiếp. Người bệnh thường giảm cảm giác ở ngón út (ngón 5) và nửa trong ngón áp út (ngón 4), đồng thời yếu hoặc teo cơ ô mô út và cơ liên cốt. Ở giai đoạn nặng, bàn tay có thể xuất hiện biến dạng đặc trưng gọi là “bàn tay vuốt trụ”, trong đó đốt 1 của ngón 4 và ngón 5 bị duỗi ra, còn đốt 2 và 3 lại gập vào.
• Tổn thương nhóm 2: Đây là dạng thường gặp nhất, xảy ra khi nhánh sâu của dây thần kinh trụ bị chèn ép gần cuối kênh Guyon – sát với móc xương móc. Người bệnh thường gặp khó khăn khi điều khiển bàn tay, giảm độ khéo léo, không thể dạng (xoè) các ngón tay. Trường hợp nặng cũng có thể dẫn đến hiện tượng bàn tay vuốt trụ.
• Tổn thương nhóm 3: Khi chèn ép chỉ ảnh hưởng đến nhánh nông của dây thần kinh trụ (ở gần cuối kênh Guyon), người bệnh thường chỉ bị tê bì ở ngón 4 và ngón 5, trong khi các cơ nhỏ của bàn tay vẫn hoạt động bình thường.

Nguyên nhân gây hội chứng đường hầm xương trụ

Hội chứng đường hầm xương trụ có thể khởi phát bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất gồm:

Chấn thương khớp khuỷu tay

Những chấn thương do tai nạn, té ngã hoặc khi chơi thể thao có thể khiến vùng khuỷu tay bị sưng viêm, làm hẹp đường hầm xương trụ. Tình trạng này tạo áp lực lên dây thần kinh trụ, dẫn đến tê bì, đau nhức hoặc yếu cơ ở vùng cẳng tay và bàn tay.

Dây thần kinh trụ bị kéo giãn

Dây thần kinh trụ chạy phía sau lồi cầu trong của xương cánh tay – đây là vị trí rất dễ bị ảnh hưởng khi cánh tay gấp hoặc duỗi quá mức. Trong quá trình gấp khuỷu tay, dây thần kinh này sẽ bị kéo căng tự nhiên, nhưng nếu động tác này lặp đi lặp lại với tần suất cao (như khi chơi thể thao – ném bóng rổ, tennis, tập gym, hoặc thói quen gập tay khi ngủ), dây thần kinh có thể bị kéo giãn quá mức dẫn đến viêm, tổn thương hoặc chèn ép mạn tính. Về lâu dài, tình trạng này khiến người bệnh cảm thấy đau, tê hoặc yếu cơ ở vùng cẳng tay và bàn tay, đặc biệt là ngón út và ngón áp út.

Áp lực lên dây thần kinh trụ

Do vị trí nông ngay phía sau lồi cầu trong, dây thần kinh trụ rất dễ bị đè ép khi khuỷu tay phải chịu áp lực trong thời gian dài. Những người có thói quen chống khuỷu tay lên bàn, tỳ vào thành ghế, hoặc thường xuyên gối đầu lên tay khi ngủ đều có nguy cơ cao mắc hội chứng này. Áp lực kéo dài sẽ khiến dây thần kinh bị kích thích, gây ra cảm giác tê, ngứa ran hoặc đau buốt lan xuống cẳng tay, bàn tay, đặc biệt là vùng chi phối của ngón 4 và ngón 5. Nếu tình trạng này kéo dài mà không được can thiệp, bệnh nhân có thể mất cảm giác hoặc yếu cơ bàn tay.

Gãy móc của xương móc

Xương móc là phần xương nằm ở mặt lòng bàn tay, có một mấu nhô ra gọi là “móc của xương móc”, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ dây thần kinh trụ. Khi phần móc này bị gãy – thường do chấn thương trong các môn thể thao như golf, tennis, bóng chày hoặc ngã chống tay – dây thần kinh trụ có thể bị tổn thương trực tiếp. Người bệnh thường cảm thấy đau nhói ở vùng cổ tay, kèm theo tê rần, mất cảm giác ở nửa ngón 4 và ngón 5. Nếu không được điều trị đúng cách, tổn thương này có thể để lại biến chứng lâu dài, ảnh hưởng đến khả năng cầm nắm.

Nguyên nhân bệnh lý

Ngoài các yếu tố cơ học, hội chứng ống khuỷu tay còn có thể xuất phát từ một số bệnh lý khác. Cụ thể:

• Viêm xương khớp cổ tay: Sự biến dạng hoặc thoái hóa ở khớp có thể làm hẹp không gian đường hầm xương trụ, chèn ép dây thần kinh.
• Khối u, hạch hoặc cơ bất thường: Các cấu trúc bất thường này phát triển quanh khu vực dây thần kinh trụ có thể tạo áp lực chèn ép, dẫn đến tê yếu tay.
• Rối loạn mạch máu: Huyết khối hoặc cục máu đông trong động mạch trụ làm giảm lưu thông máu, khiến dây thần kinh bị thiếu oxy nuôi dưỡng và dễ tổn thương.
• Đái tháo đường hoặc bệnh lý thần kinh ngoại biên: Làm suy yếu bao myelin của dây thần kinh, khiến dây thần kinh trụ dễ bị tổn thương hơn trước các tác động cơ học.

Hội chứng đường hầm xương trụ có nguy hiểm không?

Hội chứng đường hầm xương trụ tuy không đe dọa đến tính mạng, nhưng lại ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng vận động của tay và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các triệu chứng tê bì, đau nhói, yếu cơ thường xuất hiện rõ hơn vào ban đêm – đặc biệt khi người bệnh có thói quen gập khuỷu tay hoặc tì tay khi ngủ, làm thu hẹp đường hầm xương trụ và tăng áp lực lên dây thần kinh trụ. Điều này không chỉ khiến bệnh nhân khó ngủ, mất ngủ kéo dài, mà còn gây mệt mỏi, giảm tập trung và hiệu suất làm việc ban ngày.

Nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm, tình trạng chèn ép dây thần kinh trụ sẽ ngày càng nặng, dẫn đến teo cơ vùng bàn tay, yếu cơ liên cốt và ô mô út. Khi đó, người bệnh gặp khó khăn trong việc thực hiện các động tác tinh tế như cài cúc áo, cầm bút, gõ bàn phím hoặc cầm nắm đồ vật nhỏ. Một số trường hợp nặng có thể xuất hiện biến dạng “bàn tay vuốt trụ”, gây mất thẩm mỹ và hạn chế vận động lâu dài.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Người bệnh nên đến khám tại các cơ sở chuyên khoa thần kinh hoặc cơ xương khớp như Phòng khám iCCARE khi có các dấu hiệu sau:

• Cảm giác tê, ngứa ran, đau nhói ở ngón 4 và ngón 5 kéo dài trên 4–6 tuần mà không cải thiện.
• Xuất hiện yếu hoặc mất lực cầm nắm, thao tác tay không còn linh hoạt.
• Cơn đau lan rộng từ khuỷu tay xuống bàn tay, nhất là khi gập hoặc duỗi tay.
• Cảm thấy cơ bàn tay teo nhỏ dần, đặc biệt vùng mô út bị lõm xuống.

Cách chẩn đoán hội chứng đường hầm xương trụ

Để xác định chính xác người bệnh có mắc hội chứng đường hầm xương trụ (hội chứng ống khuỷu tay) hay không, bác sĩ tại iCCARE sẽ tiến hành khám lâm sàng kết hợp với các kỹ thuật cận lâm sàng hiện đại.

Trước hết, bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử và triệu chứng như tê, đau nhói, yếu cơ ở ngón 4 và ngón 5, hoặc mất linh hoạt bàn tay. Tiếp đó, kiểm tra trực tiếp khuỷu tay và bàn tay để đánh giá vị trí, mức độ tổn thương dây thần kinh trụ. Ngoài ra, một số xét nghiệm hỗ trợ chẩn đoán thường được chỉ định gồm:

• Chụp X-quang khuỷu tay: Giúp phát hiện các tổn thương cấu trúc xương như gai xương, viêm khớp, thoái hóa hoặc gãy xương gây chèn ép dây thần kinh trụ.
• Điện cơ đồ (EMG) và đo dẫn truyền thần kinh (NCS): Đây là xét nghiệm quan trọng giúp đánh giá hoạt động điện của cơ và tốc độ dẫn truyền của dây thần kinh. Khi dây thần kinh trụ bị tổn thương, tín hiệu dẫn truyền sẽ chậm hơn bình thường, từ đó xác định được vị trí và mức độ chèn ép.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT): Giúp phát hiện các tổn thương phần mềm, như u, nang, hạch hoặc mô viêm quanh dây thần kinh – những nguyên nhân ít gặp nhưng có thể gây ra hội chứng ống khuỷu tay.
• Siêu âm thần kinh ngoại biên: Một phương pháp không xâm lấn giúp quan sát trực tiếp hình dạng dây thần kinh trụ và các mô xung quanh, phát hiện sớm tình trạng viêm hoặc chèn ép.

Nhờ sự kết hợp giữa thăm khám lâm sàng và các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại tại iCCARE, bác sĩ có thể đưa ra đánh giá chính xác nhất về nguyên nhân và mức độ tổn thương, từ đó xây dựng phác đồ điều trị hiệu quả.

Các phương pháp điều trị hội chứng đường hầm xương trụ

Tùy vào tình trạng bệnh lý, mức độ chèn ép và thể trạng từng bệnh nhân, bác sĩ tại Phòng khám iCCARE sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp, kết hợp giữa vật lý trị liệu – trị liệu thần kinh cột sống và hướng dẫn chăm sóc tại nhà để phục hồi nhanh chóng.

Nẹp cố định khuỷu tay hoặc cổ tay

Ở giai đoạn nhẹ, người bệnh nên sử dụng nẹp cố định khuỷu tay hoặc cổ tay, đặc biệt vào ban đêm. Việc này giúp giữ khuỷu tay ở tư thế thẳng, hạn chế gập khuỷu tay khi ngủ hoặc làm việc, từ đó giảm áp lực lên dây thần kinh trụ, cải thiện tình trạng tê, ngứa ran và đau nhói.

Tại iCCARE, bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh chọn loại nẹp phù hợp và tư thế đeo đúng, giúp giảm chèn ép mà vẫn đảm bảo lưu thông máu và vận động linh hoạt trong sinh hoạt hàng ngày.

Uống thuốc chống viêm không steroid

Với những trường hợp hội chứng đường hầm xương trụ ở mức độ nhẹ, bác sĩ tại iCCARE có thể chỉ định sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như Ibuprofen hoặc Naproxen. Những loại thuốc này có tác dụng giảm sưng viêm quanh dây thần kinh trụ, từ đó làm giảm cảm giác tê, đau nhói ở vùng cẳng tay và bàn tay. Tuy nhiên, người bệnh tuyệt đối không nên tự ý dùng thuốc, cần tuân theo chỉ định và hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ để tránh tác dụng phụ không mong muốn.

Tiêm corticoid quanh vùng thần kinh trụ

Corticoid là hoạt chất có tác dụng kháng viêm mạnh, đôi khi được bác sĩ sử dụng để tiêm quanh vùng dây thần kinh trụ bị chèn ép nhằm giảm đau nhanh chóng. Tuy nhiên, phương pháp này ít được khuyến khích do nguy cơ cao gây tổn thương dây thần kinh nếu thực hiện không đúng kỹ thuật.

Vì vậy, bệnh nhân nên tham khảo kỹ ý kiến của bác sĩ chuyên khoa tại iCCARE trước khi lựa chọn điều trị bằng corticoid.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là một trong những phương pháp chủ đạo và an toàn, không xâm lấn được các chuyên gia tại iCCARE áp dụng trong điều trị hội chứng đường hầm xương trụ. Mục tiêu của vật lý trị liệu là phục hồi sức mạnh cơ, tăng tầm vận động cho cổ tay và bàn tay, giúp bệnh nhân giảm tê và đau nhói, cải thiện chức năng sinh hoạt hàng ngày.

Một số phương pháp vật lý trị liệu phổ biến tại iCCARE gồm:

– Điều trị nhiệt: Sử dụng các phương pháp như chiếu hồng ngoại, sóng ngắn, đắp paraffin hoặc bùn khoáng để tăng tuần hoàn máu, giảm co cứng cơ và giảm đau vùng khuỷu tay.

– Bài tập trượt thần kinh trụ: Giúp dây thần kinh trụ di chuyển linh hoạt hơn trong ống khuỷu tay, từ đó giảm chèn ép và cải thiện triệu chứng.

Cách thực hiện bài tập:

• Bước 1: Nâng cánh tay ngang vai, lòng bàn tay hướng lên trên.
• Bước 2: Gấp khuỷu tay về phía thân người.
• Bước 3: Xoay lòng bàn tay ra ngoài và gập cổ tay sao cho các ngón tay hướng về phía cơ thể.
• Bước 4: Tiếp tục xoay cổ tay để lòng bàn tay hướng lên trên.
• Bước 5: Khi cổ tay vẫn cong, duỗi thẳng cánh tay ra, các ngón tay hướng xuống sàn.

Lưu ý: Mỗi động tác giữ khoảng 5 giây, thực hiện 3–5 lần/ngày. Việc tập luyện nên được hướng dẫn và giám sát bởi các chuyên viên vật lý trị liệu tại iCCARE để đảm bảo đúng kỹ thuật và mang lại hiệu quả tối ưu.

>>> Tham khảo thêm: Tổng hợp các bài tập hội chứng ống cổ tay hiệu quả, đơn giản

– Xoa bóp vùng cổ tay, bàn tay:

Phương pháp này giúp tác động trực tiếp lên các cơ xung quanh dây thần kinh trụ, làm giãn cơ, cải thiện tuần hoàn máu, đồng thời giảm đáng kể các triệu chứng tê và đau nhói ở nửa ngón 4 và ngón 5. Khi thực hiện đúng kỹ thuật, xoa bóp còn giúp tăng độ linh hoạt của cổ tay và bàn tay, hỗ trợ phục hồi chức năng vận động nhanh chóng hơn.

Trị liệu thần kinh cột sống Chiropractic

Trị liệu thần kinh cột sống Chiropractic là một phương pháp điều trị tiên tiến, mang lại hiệu quả cao trong việc giảm đau và phục hồi chức năng cho bệnh nhân mắc hội chứng đường hầm xương trụ cũng như nhiều bệnh lý cơ xương khớp khác.

Tại Việt Nam, Phòng khám iCCARE là một trong những đơn vị tiên phong ứng dụng phương pháp Chiropractic vào điều trị không xâm lấn. Các bác sĩ nước ngoài được đào tạo chuyên sâu về Chiropractic tại iCCARE sẽ sử dụng lực tay nhẹ nhàng nắn chỉnh các sai lệch trong cấu trúc cột sống, vai và khuỷu tay. Việc điều chỉnh này giúp giải phóng áp lực chèn ép lên dây thần kinh trụ, khôi phục sự cân bằng trong hệ cơ – xương – khớp, đồng thời kích thích cơ chế tự phục hồi tự nhiên của cơ thể. Nhờ đó, cơn đau nhói và cảm giác tê dọc cẳng tay sẽ dần biến mất mà không cần dùng thuốc hay phẫu thuật.

Để tối ưu kết quả điều trị, đội ngũ bác sĩ nước ngoài iCCARE thường kết hợp trị liệu thần kinh cột sống cùng vật lý trị liệu chuyên sâu bằng các thiết bị hiện đại như Laser cường độ cao thế hệ IV và sóng xung kích Shockwave. Những công nghệ này có tác dụng giảm viêm, kích thích tái tạo mô tổn thương và đẩy nhanh tốc độ hồi phục.

Bên cạnh đó, đội ngũ chuyên viên vật lý trị liệu tại iCCARE sẽ thiết kế và hướng dẫn chương trình bài tập cá nhân hóa giúp bệnh nhân duy trì hiệu quả điều trị, tăng cường sức mạnh cơ quanh khuỷu tay và phòng ngừa tái phát.

Trong suốt quá trình trị liệu tại iCCARE, bệnh nhân luôn được bác sĩ và chuyên viên đồng hành, theo dõi sát sao, hướng dẫn chi tiết về tư thế sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng và luyện tập phù hợp. Nhờ đó, các triệu chứng đau nhức, tê mỏi sẽ được cải thiện rõ rệt, giúp người bệnh nhanh chóng lấy lại khả năng vận động linh hoạt của cánh tay và bàn tay.

👉 Nếu bạn đang gặp tình trạng đau nhức, tê tay hoặc nghi ngờ mắc hội chứng đường hầm xương trụ, hãy liên hệ ngay với Phòng khám iCCARE để được tư vấn và điều trị hiệu quả – an toàn – nhanh chóng.

Phẫu thuật

Trong trường hợp hội chứng đường hầm xương trụ tiến triển nặng, người bệnh có biểu hiện yếu hoặc teo cơ bàn tay, mất khả năng cầm nắm, đồng thời không đáp ứng với các phương pháp điều trị bảo tồn (thuốc, vật lý trị liệu, trị liệu thần kinh cột sống), bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật.

Một số phương pháp phẫu thuật phổ biến bao gồm:

– Giải phóng thần kinh trụ: Mở rộng không gian xung quanh dây thần kinh trụ tại khuỷu tay để giảm chèn ép.

– Chuyển vị trí thần kinh trụ ra phía trước khuỷu tay: Giúp tránh tình trạng dây thần kinh bị kéo căng hoặc cọ xát khi gập duỗi khuỷu tay.

– Cắt bỏ một phần mỏm trên lồi cầu trong: Nhằm giảm áp lực và tạo không gian cho dây thần kinh hoạt động trơn tru hơn.

Tuy nhiên, phẫu thuật không đảm bảo loại bỏ hoàn toàn hội chứng và vẫn tiềm ẩn một số biến chứng như nhiễm trùng, sẹo xơ gây chèn ép tái phát, tăng cảm giác hoặc tê bì ở lòng bàn tay. Vì vậy, bệnh nhân cần được thăm khám kỹ lưỡng và chỉ nên thực hiện tại các cơ sở y tế chuyên khoa thần kinh – cơ xương khớp uy tín.

Biện pháp phòng ngừa hội chứng đường hầm xương trụ

Hội chứng đường hầm xương trụ có thể phòng ngừa hiệu quả nếu bạn duy trì các thói quen sinh hoạt lành mạnh và bảo vệ khuỷu tay đúng cách. Dưới đây là những biện pháp được các chuyên gia khuyến nghị:

• Tránh tì khuỷu tay quá mạnh hoặc trong thời gian dài lên mặt bàn, tường hay tay ghế – đặc biệt khi làm việc máy tính.
• Giữ tư thế tay thoải mái khi ngủ, tránh gập khuỷu tay quá lâu. Nếu có thói quen gập tay khi ngủ, bạn có thể đeo nẹp hỗ trợ ban đêm để giữ tư thế thẳng.
• Khởi động kỹ trước khi chơi thể thao (đặc biệt là tennis, golf, bóng rổ, bóng chuyền…) để hạn chế nguy cơ chấn thương khuỷu tay.
• Duy trì tư thế lao động chuẩn, tránh lặp đi lặp lại các động tác gập – duỗi tay quá mức khi làm việc.
• Kiểm soát tốt các bệnh lý nền như tiểu đường, viêm khớp, hoặc bệnh mạch máu – những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ chèn ép dây thần kinh trụ.
• Thực hiện các bài tập giãn cơ và trượt thần kinh trụ hằng ngày nhằm tăng độ linh hoạt cho khớp khuỷu tay và cải thiện lưu thông máu.