Đau lưng cơ năng là tình trạng rất phổ biến, có thể gặp ở mọi độ tuổi – đặc biệt ở nhân viên văn phòng, người lao động nặng, người vận động sai tư thế hoặc ít vận động. Dù không nguy hiểm như đau lưng do bệnh lý thoát vị đĩa đệm hay gai cột sống, đau lưng cơ năng lại ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng vận động, chất lượng giấc ngủ và hiệu suất lao động hàng ngày nếu không được xử lý đúng cách. Hiểu được nguyên nhân và hướng điều trị sẽ giúp người bệnh cải thiện cơn đau nhanh hơn, đồng thời phòng ngừa hiệu quả nguy cơ đau tái phát.
Thống kê cho thấy có tới gần một phần ba người trưởng thành từng trải qua đau lưng cơ năng trong đời, trong đó nữ giới gặp phải nhiều hơn so với nam. Nếu không được xử lý đúng cách, cơn đau có thể kéo dài và tiến triển thành vấn đề nghiêm trọng hơn. Vậy đau lưng cơ năng do đâu? thực chất là gì, nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết ra sao và làm thế nào để điều trị hiệu quả? Cùng iCCARE tìm hiểu ngay qua bài viết dưới nhé!
Đau lưng cơ năng là gì?
Đau lưng cơ năng (còn gọi là đau thắt lưng cơ năng) là tình trạng các cơ tại vùng lưng dưới bị co cứng hoặc tổn thương, thường bắt nguồn từ căng cơ, giãn dây chằng, bong gân trong vận động hằng ngày chứ không liên quan đến bệnh lý xương khớp. Phần lớn các trường hợp chỉ gây đau nhẹ, tuy nhiên nếu không được xử lý và chăm sóc đúng cách, cơn đau có thể lan rộng và trở nên dai dẳng hơn theo thời gian.
Đau lưng cơ năng do đâu?
Đau lưng cơ năng là dạng đau lưng xuất phát từ những rối loạn cơ học của cột sống như căng cơ, co cứng cơ, sai tư thế hoặc tác động quá tải lên đốt sống. Điểm khác biệt rõ nhất của đau cơ năng là không có tổn thương thực thể ở đĩa đệm hay xương khớp, nghĩa là kết quả chụp X-quang hoặc MRI thường không ghi nhận tổn thương cấu trúc.
Cơ chế gây đau chủ yếu đến từ việc các nhóm cơ vùng lưng bị co cứng, viêm nhẹ, thiếu máu nuôi hoặc chịu áp lực kéo dài. Khi đó, cơ thể phản ứng bằng việc tạo ra tín hiệu đau nhằm cảnh báo, khiến người bệnh cảm thấy mỏi, căng tức dọc cột sống lưng.
Nguyên nhân gây đau lưng cơ năng do đâu
Đau thắt lưng cơ năng thường xuất hiện ở những người ít vận động như nhân viên văn phòng hoặc ngược lại phải vận động nhiều, lao động nặng trong thời gian dài như công nhân khuân vác, vận động viên thể thao. Khi cột sống liên tục chịu áp lực, vùng cơ thắt lưng dễ bị tổn thương, từ đó gây đau mỏi, căng cứng và khó chịu.
1. Ngồi sai tư thế
Thói quen sinh hoạt hoặc làm việc không đúng tư thế là nguyên nhân phổ biến dẫn đến đau thắt lưng cơ năng. Việc ngồi cong lưng, cúi gập người khi làm việc, khiêng vác vật nặng không đúng kỹ thuật, nằm gối quá cao hoặc duy trì tư thế xấu trong thời gian dài khiến cơ và dây chằng vùng lưng căng giãn quá mức. Lâu dần, tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ cong vẹo cột sống, gù lưng, gai cột sống và đau nhức kéo dài.
2. Ít vận động – ngồi nhiều
Ít vận động không chỉ khiến hệ cơ xương khớp yếu đi mà còn làm giảm tính linh hoạt của các nhóm cơ vùng lưng. Khi cơ lưng không được sử dụng thường xuyên, các thớ cơ trở nên cứng, kém đàn hồi và dễ tổn thương ngay cả khi chỉ vận động nhẹ nhàng. Đặc biệt, thói quen ngồi lâu trước máy tính, làm việc văn phòng hoặc sử dụng điện thoại liên tục khiến cột sống thắt lưng phải gánh chịu áp lực trong thời gian dài. Việc thiếu vận động còn làm giảm lưu thông máu, khiến các tế bào cơ không được cung cấp đầy đủ oxy và dưỡng chất. Lâu ngày, cảm giác mỏi lưng, đau căng cơ xuất hiện thường xuyên hơn và phát triển thành đau lưng cơ năng mãn tính nếu không được thay đổi thói quen sinh hoạt.
3. Lao động nặng hoặc vận động quá sức
Một nguyên nhân phổ biến khác là do mang vác vật nặng quá sức hoặc sai tư thế. Khi xương sống phải chịu tải trọng lớn đột ngột, dây chằng vùng thắt lưng có thể bị căng giãn quá mức hoặc co rút mạnh gây đau nhói. Điều này đặc biệt dễ gặp ở lao động công trình, bốc xếp hàng hóa hoặc người thường xuyên tập gym nhưng không biết cách nâng tạ đúng kỹ thuật. Đau lưng cơ năng do mang vác nặng thường biểu hiện bằng những cơn đau âm ỉ kéo dài hoặc đau quặn đột ngột khi cúi gập hay xoay người. Nếu tiếp tục mang vác nặng mà không nghỉ ngơi, nguy cơ tổn thương sâu vào mô cơ và dây chằng sẽ càng tăng lên, làm tình trạng đau lưng khó hồi phục hơn.
4. Chấn thương
Ngoài ra, những chấn thương do tai nạn, té ngã, va chạm khi lao động hoặc luyện tập thể thao cũng là yếu tố dẫn đến đau lưng cơ năng. Chấn thương khiến cơ bị kéo giãn, tổn thương vi mô hoặc sưng viêm, gây đau khi vận động. Một số trường hợp có thể không thấy đau ngay lập tức, nhưng vài giờ hoặc vài ngày sau mới xuất hiện đau lưng âm ỉ, cứng cơ và hạn chế vận động. Những người thường xuyên chơi thể thao cường độ mạnh, đặc biệt là bóng đá, cầu lông, tennis hoặc gym không khởi động kỹ trước khi tập rất dễ gặp tình trạng này. Nếu không điều trị kịp thời, chấn thương cơ lưng có thể kéo dài nhiều tuần và dễ tái phát.
>> Xem thêm: Những chấn thương cột sống thường gặp và phương pháp điều trị
Tổng hợp các chấn thương thể thao thường gặp và cách phòng ngừa
5. Ảnh hưởng thời tiết
Thời tiết cũng là một yếu tố có thể kích hoạt hoặc làm nặng hơn cơn đau lưng cơ năng. Ở những người có cơ địa nhạy cảm, khi nhiệt độ môi trường đột ngột giảm, mạch máu co lại, máu khó lưu thông đến cơ và dây chằng. Điều này làm giảm độ giãn nở và đàn hồi tự nhiên của cơ bắp, khiến cơ dễ co cứng và phát sinh đau nhức — đặc biệt rõ rệt tại vùng thắt lưng. Những ngày trời lạnh, nồm ẩm hay thay đổi mùa là thời điểm nhiều người cảm thấy lưng nặng mỏi, căng tức hoặc đau tăng rõ rệt khi vận động. Nếu không giữ ấm cơ thể, duy trì vận động nhẹ và bổ sung dinh dưỡng hợp lý, tình trạng đau do thời tiết rất dễ tái phát.
6. Căng thẳng – Stress kéo dài
Bên cạnh đó, trạng thái tâm lý căng thẳng kéo dài cũng có thể dẫn đến đau lưng cơ năng. Khi cơ thể rơi vào trạng thái stress, các cơ bắp — đặc biệt là cơ lưng và vai gáy — có xu hướng co cứng lại như một phản ứng tự nhiên của hệ thần kinh. Căng thẳng làm thay đổi nhịp thở, khiến oxy lưu thông kém hơn, đồng thời mạch máu co lại làm giảm lượng máu nuôi dưỡng cơ vùng thắt lưng. Điều này không chỉ gây đau tức mà còn khiến người bệnh cảm giác mệt mỏi, uể oải, khó tập trung, đôi khi nhầm tưởng là bệnh lý xương khớp nghiêm trọng dù thực chất chỉ là đau cơ năng.
7. Bệnh cảm cúm
Ngoài stress, cảm cúm cũng là một nguyên nhân khá phổ biến nhưng thường bị bỏ qua. Khi hệ miễn dịch hoạt động mạnh để chống lại virus, cơ thể xảy ra phản ứng toàn thân gây đau nhức cơ bắp. Nhiều người khi bị cúm sẽ cảm thấy lưng dưới đau mỏi rõ rệt, nhất là khi nằm lâu hoặc ít cử động. Tình trạng này thường không nguy hiểm và có thể thuyên giảm khi bệnh cảm khỏi, tuy nhiên việc nghỉ ngơi, bổ sung nước, vitamin C và giữ ấm lưng sẽ giúp giảm mức độ đau đáng kể.
8. Thay đổi nội tiết tố
Một yếu tố đặc biệt thường gặp ở nữ giới chính là sự thay đổi nội tiết tố. Trong chu kỳ kinh nguyệt, cơ thể tăng tiết prostaglandin — một chất tham gia điều hòa co thắt cơ tử cung — và điều này có thể lan tỏa gây ảnh hưởng đến nhóm cơ thắt lưng. Nhiều phụ nữ chia sẻ rằng đau lưng dưới xuất hiện vài ngày trước kỳ kinh và giảm dần sau khi chu kỳ kết thúc. Bên cạnh đó, giai đoạn mang thai và tiền mãn kinh cũng khiến cơ thể thay đổi hormone mạnh mẽ, dẫn đến căng cơ, mỏi lưng, thậm chí khó đứng lâu hoặc cúi người. Mặc dù đây là phản ứng sinh lý bình thường, nhưng nếu đau kéo dài hoặc cường độ tăng mạnh, phụ nữ vẫn nên khám chuyên khoa để được hướng dẫn giảm đau an toàn.
>>> Tham khảo thêm: Nguyên nhân đau thắt lưng ở phụ nữ do đâu, nguy hiểm không?
Triệu chứng nhận biết đau lưng cơ năng
Đau lưng cơ năng thường xuất hiện đột ngột hoặc âm ỉ kéo dài, mức độ tùy thuộc vào cường độ vận động và phản ứng cơ của từng người. Không giống đau lưng do thoát vị đĩa đệm hay các bệnh lý cột sống khác, cơn đau cơ năng chủ yếu liên quan đến nhóm cơ và dây chằng, không có tổn thương thực thể trên xương khớp. Người bệnh có thể dễ dàng nhận diện thông qua một số biểu hiện sau:
• Đau âm ỉ hoặc căng tức vùng cơ thắt lưng – cơn đau thường xuất hiện sau khi ngồi lâu, đứng lâu, vận động quá sức hoặc làm việc sai tư thế.
• Đau tăng khi cúi, xoay người, nâng vật nặng và giảm khi nghỉ ngơi, thư giãn hoặc chườm nóng.
• Cảm giác co cứng cơ lưng, khó duỗi thẳng người sau khi vừa đứng dậy hoặc thay đổi tư thế đột ngột.
• Không có dấu hiệu liên quan thần kinh như tê bì, lan xuống chân, yếu cơ – đây là điểm phân biệt quan trọng với đau do bệnh lý cột sống.
• Cơn đau thường tập trung tại cơ, không lan rộng theo đường đi của dây thần kinh tọa.
• Ở một số trường hợp, đau tăng khi căng thẳng, mất ngủ hoặc thời tiết lạnh, do cơ co cứng và mạch máu lưu thông kém.
Nếu được nghỉ ngơi và xử lý đúng cách, triệu chứng đau lưng cơ năng thường cải thiện sau vài ngày đến một tuần. Tuy nhiên, bỏ qua hoặc tiếp tục duy trì thói quen xấu có thể khiến tình trạng tái phát nhiều lần, trở thành đau mạn tính ảnh hưởng sinh hoạt lâu dài.
Đau lưng cơ năng có nguy hiểm không?
Đau lưng cơ năng nhìn chung không phải tình trạng nguy hiểm. Cơn đau thường diễn ra trong thời gian ngắn và có thể cải thiện nhanh khi người bệnh nghỉ ngơi hợp lý, điều chỉnh tư thế sinh hoạt – làm việc đúng cách. Phần lớn trường hợp hồi phục hoàn toàn mà không cần can thiệp phẫu thuật hay dùng thuốc đặc hiệu.
Tuy vậy, việc chủ quan là điều không nên. Nếu để kéo dài hoặc không xử lý đúng, đau cơ năng có thể tiến triển nặng hơn, gây hạn chế vận động, giảm hiệu suất lao động và ảnh hưởng chất lượng cuộc sống. Trong nhiều trường hợp, tình trạng tái phát liên tục có thể dẫn đến đau lưng mạn tính, thoái hóa cột sống sớm hoặc các rối loạn cơ xương khớp khác mà người bệnh không lường trước.
Cách chuẩn đoán bị đau lưng cơ năng
Để xác định đau lưng cơ năng, bác sĩ thường bắt đầu bằng thăm khám lâm sàng. Trong quá trình này, người bệnh được hỏi về các triệu chứng đang gặp phải, thời điểm khởi phát cơn đau, mức độ ảnh hưởng đến vận động cũng như các yếu tố nghi ngờ liên quan. Bác sĩ cũng ghi nhận tiền sử chấn thương, bệnh lý cơ xương khớp cá nhân và gia đình để đánh giá nguy cơ.
Tiếp đó, bác sĩ quan sát và kiểm tra khả năng vận động, nhận diện dấu hiệu bất thường như sưng, nóng, đỏ hoặc co cứng cơ vùng thắt lưng.
Nếu cần thiết, người bệnh có thể được chỉ định thêm chẩn đoán hình ảnh như X-quang, MRI, CT, đo điện cơ (EMG)… nhằm đánh giá rõ mức độ tổn thương và loại trừ nguyên nhân bệnh lý khác. Các kỹ thuật này cho phép xác định chính xác nguồn cơn gây đau, từ đó bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả hơn.
Các cách điều trị đau lưng cơ năng an toàn, hiệu quả
Phương pháp điều trị đau thắt lưng cơ năng thường bao gồm điều trị nội khoa kết hợp tập vật lý trị liệu giúp tăng cường sức cơ cho nhóm cơ lưng, cơ bụng. Đồng thời, người bệnh cần tránh các động tác gây đau lưng như cúi khom, ngồi xổm hoặc ngồi sai tư thế.
Lời khuyên: Đau cột sống thắt lưng cơ năng là bệnh lý khó điều trị dứt điểm. Vì vậy, nên lựa chọn phòng khám uy tín, có đội ngũ bác sĩ giỏi và giàu kinh nghiệm để xây dựng phác đồ điều trị tối ưu.
Hiện nay, trong điều trị bệnh xương khớp, y học đánh giá cao phương pháp Trị liệu thần kinh cột sống (Chiropractic) kết hợp với Vật lý trị liệu. Đây là liệu trình hiệu quả, an toàn, giúp chữa lành cơn đau tự nhiên và ngăn ngừa tái phát lâu dài.
Hơn 15 năm qua, Phòng khám iCCARE đã áp dụng thành công phương pháp này cho hàng ngàn bệnh nhân bị đau lưng cấp và mãn tính.
1. Trị liệu thần kinh cột sống Chiropractic cùng bác sĩ nước ngoài
Bằng các thao tác nắn chỉnh cột sống nhẹ nhàng, Chiropractic giúp đưa các cấu trúc cột sống bị sai lệch trở về vị trí tự nhiên, giải phóng chèn ép và kích thích cơ chế tự phục hồi của cơ thể. Sau liệu trình điều trị, cơ lưng vận động linh hoạt hơn, cơn đau giảm hoặc biến mất mà không cần dùng thuốc hay phẫu thuật.
Quy trình điều trị tại iCCARE đảm bảo an toàn và hiệu quả nhờ đội ngũ 100% bác sĩ nước ngoài được đào tạo chuyên ngành Chiropractic chính quy, giàu kinh nghiệm, với thao tác nắn chỉnh chuẩn xác.
Chiropractic là gì? Phương pháp chiropractic hoạt động ra sao?
2. Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng bằng thiết bị hiện đại
Các phương pháp bao gồm sử dụng nhiệt, sóng âm, ánh sáng, kích thích điện hoặc xoa bóp nhằm cải thiện cơn đau lưng. Đặc biệt, để nâng cao hiệu quả điều trị, bác sĩ tại iCCARE ứng dụng các thiết bị hiện đại như máy kéo giãn giảm áp cột sống DTS, sóng xung kích Shockwave, tia laser cường độ cao thế hệ IV…
Bên cạnh đó, bác sĩ thiết kế bài tập chuyên biệt, phù hợp với tình trạng từng người. Trong suốt quá trình điều trị, đội ngũ chuyên viên Phục hồi chức năng giàu kinh nghiệm sẽ hướng dẫn và theo dõi sát sao, đánh giá mức độ đáp ứng để điều chỉnh liệu trình kịp thời, giúp bạn sớm trở lại sinh hoạt bình thường.
3. Trị liệu đau mỏi cơ chuyên sâu
Liệu trình điều trị mỏi cơ chuyên sâu tại iCCARE sử dụng các dụng cụ vật lý trị liệu để cố định vùng đau mỏi cơ. Phương pháp này giúp tăng tuần hoàn máu, giảm nhanh tình trạng đau nhức từ đốt sống lưng đến xương cụt. Đồng thời, liệu trình còn hỗ trợ giải tỏa căng thẳng, mệt mỏi và thúc đẩy quá trình phục hồi sức khỏe.
Với thế mạnh về chuyên môn và cơ sở vật chất hiện đại, iCCARE đã điều trị thành công cho hàng ngàn bệnh nhân đau lưng cơ năng. Dưới đây là những đánh giá thực tế của khách hàng điều trị thành công minh chứng cho hiệu quả điều trị tại iCCARE:
>>> Nếu bạn đang thường xuyên gặp các cơn đau lưng, hãy liên hệ ngay với Phòng khám iCCARE để được chẩn đoán chính xác và điều trị theo liệu trình chuyên biệt, giúp phục hồi sức khỏe nhanh chóng.
4. Điều trị bằng thuốc
Thuốc giúp giảm đau tạm thời và làm dịu các triệu chứng đau lưng cơ năng. Người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, tuân thủ liều lượng và thời gian quy định, tránh lạm dụng.
Nếu cơn đau kéo dài hơn 6 tuần, bác sĩ sẽ đánh giá để loại trừ các nguyên nhân thực thể khác như thoát vị đĩa đệm, trượt đốt sống hay khối u, trước khi đưa ra phương án điều trị tiếp theo.
5. Nghỉ ngơi
Người bị đau lưng cơ năng nên tạm ngừng các công việc nặng, hạn chế vận động hoặc ngồi lâu. Dành thời gian thư giãn tinh thần qua các hoạt động nhẹ nhàng như nghe nhạc, đọc sách, xem phim. Tránh cố gắng cử động vùng thắt lưng để không làm cơn đau nặng hơn.
6. Chườm nóng và lạnh
Chườm lạnh giúp co mạch, giảm đau, giảm sưng viêm; chườm nóng kích thích lưu thông máu, thư giãn cơ bắp. Áp dụng 3 lần/ngày, mỗi lần tối đa 20 phút, phù hợp với đau lưng cấp tính.
7. Xoa bóp
Massage vùng lưng giúp giảm đau, tăng tuần hoàn và hỗ trợ phục hồi cơ bắp quanh thắt lưng. Nên thực hiện theo hướng dẫn của chuyên gia để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Các phương pháp phòng ngừa bệnh đau lưng cơ năng
1. Nghỉ ngơi và làm việc điều độ
Xây dựng lịch làm việc và nghỉ ngơi hợp lý giúp giảm nguy cơ đau lưng cơ năng. Nên nghỉ ngơi sau mỗi 30–60 phút làm việc, kết hợp các động tác vận động nhẹ hoặc ngồi/nằm thư giãn tùy theo tính chất công việc.
2. Thường xuyên vận động đúng tư thế
Duy trì tư thế chuẩn khi đứng, ngồi, nằm hoặc bưng vác đồ vật là cách hiệu quả để phòng đau lưng. Tránh đứng hoặc ngồi lâu, nên đi lại thư giãn vài phút. Sử dụng gối tựa phù hợp khi ngồi hoặc nằm để hỗ trợ lưng dưới. Khi bê vật nặng, ngồi xuống, ôm đồ và đứng lên bằng sức mạnh của đầu gối, tránh khom lưng.
3. Thường xuyên tập thể dục
Vận động đều đặn giúp tăng tính linh hoạt của xương khớp, săn chắc cơ bắp và giảm áp lực lên vùng lưng. Thể dục mỗi ngày còn hỗ trợ giảm cân, giảm tải trọng lên cột sống. Với người tập gym, nên tham khảo các biện pháp phòng tránh và giảm đau cơ sau tập.
4. Chế độ ăn uống khoa học
Chế độ dinh dưỡng cân bằng giúp giảm đau lưng cơ năng và cung cấp dưỡng chất thiết yếu cho xương khớp chắc khỏe. Thực phẩm giàu canxi, vitamin D, protein và các khoáng chất giúp nâng cao sức đề kháng, phòng ngừa các bệnh lý cơ xương khớp.
>>> Xem thêm: Top các bài tập tại nhà cải thiện đau lưng hiệu quả
Có thể nói, đau lưng cơ năng gây ra cảm giác khó chịu, hạn chế vận động và ảnh hưởng sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, nếu áp dụng phương pháp điều trị phù hợp, tình trạng này sẽ thuyên giảm nhanh chóng, giúp bạn sớm trở lại các hoạt động bình thường một cách thoải mái. Vì vậy, ngay khi xuất hiện cơn đau lưng bất thường, bạn nên đến cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ thăm khám và đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả, an toàn.
