Cơn đau lưng xuất hiện bất ngờ, khiến bạn “đứng ngồi không yên” và khó khăn khi xoay người, cúi xuống hay thậm chí chỉ cần hít thở sâu? Rất có thể bạn đang gặp phải tình trạng đau lưng cấp tính – một vấn đề xương khớp phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ cho đến khi ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày.
Trong bài viết này, phòng khám chiropractic Hà Nội sẽ giúp bạn hiểu rõ đau lưng cấp tính là gì, nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo, khám phá những nguyên nhân tiềm ẩn thường bị bỏ qua và quan trọng hơn hết – hướng dẫn bạn cách xử lý nhanh chóng, đúng cách ngay tại nhà, giúp giảm đau hiệu quả và ngăn ngừa biến chứng.
Đau lưng cấp tính là gì?
Đau lưng cấp tính là tình trạng xuất hiện những cơn đau đột ngột, dữ dội tại vùng lưng, đặc biệt là vùng lưng dưới. Cơn đau thường kéo dài trong thời gian ngắn – từ vài ngày đến tối đa khoảng 6 tuần – và là phản ứng của cơ thể trước những tổn thương cơ học như căng cơ, giãn dây chằng hoặc áp lực đè lên khớp cột sống.
Không ít người từng trải qua ít nhất một lần đau lưng cấp trong đời, bởi đây là hiện tượng phổ biến, có thể xuất hiện sau khi nâng vật nặng, vận động sai tư thế hoặc do chấn thương bất ngờ. Mặc dù đau cấp tính có thể tự thuyên giảm nếu được nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách, nhưng nếu bỏ qua hoặc điều trị sai cách, tình trạng này có thể chuyển thành đau lưng mạn tính – kéo dài dai dẳng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Vì vậy, việc hiểu rõ đặc điểm của đau lưng cấp tính không chỉ giúp bạn chủ động nhận biết khi nào cần nghỉ ngơi, chăm sóc phù hợp, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa các biến chứng lâu dài cho sức khỏe cột sống. Đặc trưng của cơn đau này là:
- Bắt nguồn nhanh chóng: Xuất hiện ngay sau một sự cố nhỏ trong quá trình vận động (như cúi gập, nâng vật nặng, hoặc một chuyển động đột ngột).
- Cường độ cao: Cơn đau có thể khi mạnh đến mức khiến người bệnh khó khăn trong việc di chuyển, thay đổi tư thế, thậm chí gây ra cảm giác bất lực khi đứng hoặc ngồi.
- Hạn chế vận động: Khi bị đau, khả năng hoạt động của các cơ vùng lưng giảm sút, dễ dẫn đến thái độ bảo thủ trong các hoạt động hàng ngày.
- Tiềm ẩn nguy cơ tiến triển: Nếu không được xử lý hoặc nghỉ ngơi đầy đủ, đau lưng cấp tính có thể trở thành đau lưng mạn tính, gây ảnh hưởng lâu dài cho sức khỏe xương khớp.
Phân biệt đau lưng cấp tính và các tình trạng khác
Trong khi đau lưng cấp tính xuất hiện đột ngột và thường tự cải thiện sau thời gian ngắn, đau lưng mạn tính kéo dài từ nhiều tuần đến nhiều tháng, thường đi kèm với các vấn đề về cấu trúc cột sống và mệt mỏi kéo dài. Việc phân biệt đúng giữa hai tình trạng này là bước quan trọng để áp dụng phác đồ xử lý phù hợp.
Nguyên nhân gây đau lưng cấp tính
Đau lưng cấp tính thường là hậu quả của những tác động bất thường hoặc quá mức lên cột sống, cơ và dây chằng vùng lưng. Những cơn đau có thể bùng phát đột ngột trong các hoạt động thường ngày hoặc là dấu hiệu ban đầu của nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:
Hoạt động sai tư thế
Tư thế sinh hoạt sai cách – chẳng hạn như ngồi cong lưng trong thời gian dài, nâng vật nặng mà không dùng lực từ chân – khiến áp lực dồn lên cột sống, gây căng cơ và giãn dây chằng. Những thói quen tưởng chừng vô hại này lại là “thủ phạm” hàng đầu gây ra đau lưng cấp.
Vận động quá mức hoặc chấn thương
Tập thể thao không đúng kỹ thuật, vận động đột ngột hoặc quá sức, té ngã, tai nạn, va chạm mạnh trong sinh hoạt hoặc khi chơi thể thao đều có thể gây bong gân, căng cơ hoặc thậm chí gãy xương vùng lưng – khởi phát cơn đau cấp tính nghiêm trọng.
>>> Xem thêm: Đau lưng mạn tính là gì? Vị trí, nguyên nhân và cách điều trị
Ảnh hưởng từ công việc và lối sống
Những người phải ngồi hoặc đứng lâu một chỗ (như nhân viên văn phòng, tài xế, công nhân…) dễ bị mỏi cơ lưng và đau cấp. Bên cạnh đó, lối sống ít vận động, mang giày cao gót thường xuyên, hoặc chế độ ăn uống thiếu chất cũng góp phần làm suy yếu hệ cơ xương khớp, khiến lưng dễ bị tổn thương.
Các bệnh lý cơ xương khớp
Một số bệnh lý như thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống, hẹp ống sống, viêm đĩa đệm hoặc thoái hóa khớp là những nguyên nhân nền tiềm ẩn, dễ gây ra cơn đau lưng dữ dội khi chịu tác động nhỏ.
Các nguyên nhân toàn thân
Không chỉ xuất phát từ xương khớp, đau lưng cấp còn có thể là biểu hiện của các vấn đề toàn thân như viêm phổi, zona, bệnh lý đường tiết niệu (viêm bể thận, sỏi thận), viêm vùng chậu, lạc nội mạc tử cung, bệnh lý tiêu hóa như viêm tụy, viêm túi mật hoặc loét dạ dày tá tràng.
Yếu tố tâm lý và căng thẳng
Căng thẳng kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn khiến cơ thể giữ tư thế căng cứng không tự nhiên, làm các cơ vùng lưng luôn trong trạng thái co rút, từ đó dễ phát sinh cơn đau cấp tính.
Do các nguyên nhân rất đa dạng – từ thói quen nhỏ đến bệnh lý nghiêm trọng – nên việc xác định đúng nguyên nhân gây đau lưng cấp là yếu tố quan trọng để có hướng điều trị phù hợp và kịp thời.
Dấu hiệu nhận biết đau lưng cấp tính
Đau lưng cấp tính thường bùng phát một cách bất ngờ và có thể gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu là rất quan trọng để can thiệp kịp thời, tránh các biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là những biểu hiện phổ biến nhất mà bạn cần đặc biệt lưu ý:
Cơn đau xuất hiện đột ngột và dữ dội
Người bệnh thường cảm nhận cơn đau nhói hoặc đau âm ỉ lan tỏa sau một hành động bất ngờ như cúi gập, nâng vật nặng, ngồi lâu không đổi tư thế hoặc đứng lên sau thời gian nghỉ ngơi dài. Vị trí đau có thể khu trú ở lưng dưới hoặc lan dọc theo cột sống, kéo sang hông, mông và thậm chí lan xuống chân.
Khó khăn trong vận động
Sau khi cơn đau xuất hiện, người bệnh thường cảm thấy cứng lưng, khó cúi, xoay hoặc đứng thẳng người. Những động tác đơn giản như bước đi, thay đổi tư thế hoặc xoay người cũng trở nên khó khăn và đau đớn. Trong một số trường hợp, cơn đau có xu hướng nặng hơn vào buổi sáng khi mới ngủ dậy.
Biểu hiện thần kinh và cảm giác bất thường
Một số trường hợp nặng có thể đi kèm cảm giác như tê bì, kim châm, bỏng rát, châm chích từ vùng thắt lưng lan đến mông, đùi, bắp chân hoặc các ngón chân. Cơ vùng lưng hoặc chân có thể yếu đi, kèm theo cảm giác ngứa ran, mất cảm giác hoặc rối loạn điều khiển cơ bắp.
Các triệu chứng đi kèm khác
Tùy theo nguyên nhân gây đau lưng cấp, người bệnh có thể gặp thêm các dấu hiệu sau:
- Căng cứng hoặc co rút cơ quanh vùng lưng, hông, xương chậu.
- Sốt nhẹ hoặc cao nếu nguyên nhân là do viêm hoặc nhiễm trùng.
- Viêm tấy hoặc sưng đỏ trên da vùng lưng bị đau.
- Rối loạn tiểu tiện, đại tiện (tiểu khó, bí tiểu, đại tiện không kiểm soát) – dấu hiệu cảnh báo tổn thương thần kinh nghiêm trọng.
- Đau lan tới cơ quan sinh dục hoặc dấu hiệu sụt cân bất thường, cho thấy khả năng liên quan đến các bệnh lý toàn thân như u cột sống hoặc viêm tủy.
Nếu các triệu chứng trên không thuyên giảm khi nghỉ ngơi, hoặc đi kèm dấu hiệu bất thường như sốt, mất kiểm soát tiểu tiện hay đau lan xuống chân, người bệnh nên nhanh chóng đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và xử lý kịp thời.
Phương pháp xử lý nhanh đau lưng cấp tính
Đau lưng cấp tính có thể khiến bạn tê liệt mọi sinh hoạt hàng ngày nếu không được xử lý kịp thời. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp nhẹ, bạn hoàn toàn có thể áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà để kiểm soát cơn đau hiệu quả. Ngược lại, nếu tình trạng nghiêm trọng hơn hoặc kéo dài không thuyên giảm, việc điều trị chuyên sâu theo hướng dẫn y tế là điều cần thiết.
Nghỉ ngơi đúng cách – giải pháp đầu tiên khi cơn đau xuất hiện
Khi cơn đau lưng bùng phát đột ngột, hãy dừng mọi hoạt động gây áp lực lên cột sống và nghỉ ngơi ở tư thế thoải mái. Việc này giúp giảm căng thẳng cho hệ cơ – xương và cho phép cơ thể có thời gian tự phục hồi. Nên nằm trên bề mặt phẳng, có thể kê thêm gối ở lưng hoặc giữa hai đầu gối để giảm áp lực vùng đau.
Chườm lạnh – chườm ấm: Linh hoạt tùy theo giai đoạn đau
- Chườm lạnh: Áp dụng trong 48–72 giờ đầu sau chấn thương nhằm giảm sưng viêm và làm dịu cơn đau nhanh chóng. Dùng túi đá bọc khăn mỏng, chườm khoảng 15–20 phút mỗi lần, từ 2–3 lần/ngày.
- Chườm ấm: Khi tình trạng sưng giảm, chườm ấm sẽ giúp thư giãn cơ bắp, kích thích tuần hoàn máu và phục hồi vận động. Có thể dùng túi chườm, chai nước ấm hoặc đệm nhiệt trong 15–20 phút/lần.
Chú thích ảnh: Chườm lạnh giúp giảm viêm và giúp giảm đau nhanh chóng.
Sử dụng thuốc giảm đau – chống viêm đúng liều, đúng hướng dẫn
Các loại thuốc thường được chỉ định gồm:
- Thuốc giảm đau (Paracetamol, Tramadol): Giúp giảm đau tức thời. Tramadol có thể dùng trong trường hợp đau dữ dội, nhưng cần bác sĩ theo dõi do có thể gây nghiện.
- Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): Như Ibuprofen, Naproxen – hiệu quả với cơn đau do viêm.
- Thuốc giãn cơ: Dành cho người bị co cứng hoặc căng cơ lưng dữ dội.
- Thuốc bôi/gel thoa: Giảm đau tại chỗ, ít tác dụng phụ hơn thuốc uống.
- Thuốc chống trầm cảm: Được kê nếu đau kéo dài gây ảnh hưởng tâm lý và giấc ngủ.
Lưu ý: Không nên tự ý dùng thuốc kéo dài, đặc biệt là các loại thuốc kê đơn, vì có thể dẫn đến tác dụng phụ nguy hiểm cho gan, thận hoặc gây nhờn thuốc.
>>> Bài viết xem nhiều: Đau lưng giữa có nguy hiểm không, dấu hiệu, điều trị thế nào?
Vật lý trị liệu – phục hồi và ngăn ngừa tái phát
Nếu sau vài ngày áp dụng biện pháp tại nhà mà cơn đau vẫn tiếp diễn, nên đến cơ sở y tế để được hướng dẫn vật lý trị liệu. Các bài tập giãn cơ, phục hồi chức năng sẽ:
- Kéo giãn cơ vùng lưng – hông, giải phóng chèn ép dây thần kinh.
- Tăng cường cơ lực, cải thiện tư thế, độ linh hoạt của cột sống.
- Thúc đẩy lưu thông máu, giảm nguy cơ tái phát đau lưng.
Ngoài ra, liệu pháp như châm cứu, massage, chườm nóng sâu, chấn trị cũng được áp dụng linh hoạt tùy tình trạng từng người bệnh.
Trị liệu thần kinh cột sống (Chiropractic)
Với những động tác nắn chỉnh dịu dàng và chính xác, bác sĩ sẽ tác động trực tiếp vào các cấu trúc sai lệch, giải phóng dây thần kinh khỏi áp lực – “thủ phạm” chính gây ra đau nhức cơ xương khớp.
Với 15 năm hoạt động, iCCARE tự hào là đơn vị tiên phong áp dụng trị liệu thần kinh cột sống Chiropractic tại Việt Nam. Khi chọn iCCARE để trị liệu đau lưng, bạn sẽ hoàn toàn yên tâm với:
- Đội ngũ bác sĩ quốc tế hàng đầu: 100% bác sĩ nước ngoài được đào tạo bài bản về Chiropractic, sở hữu kiến thức sâu sắc về hệ cơ xương khớp của người Việt, mang đến phác đồ điều trị tối ưu cho từng cá nhân.
- Liệu trình cá nhân hóa đỉnh cao: Mỗi phác đồ trị liệu đau lưng cấp tính tại iCCARE kết hợp trị liệu thần kinh cột sống với các bài tập vật lý trị liệu và phục hồi chức năng, được thiết kế riêng biệt, giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng và trở lại cuộc sống bình thường.
- Cơ sở vật chất hiện đại, chuẩn quốc tế: Không gian rộng rãi cùng trang thiết bị tiên tiến nhập khẩu từ nước ngoài tạo điều kiện lý tưởng để điều trị và tập luyện. Đặc biệt, các chuyên viên vật lý trị liệu chuyên nghiệp luôn đồng hành, hướng dẫn chi tiết từng động tác để đạt hiệu quả tối ưu.
>> Khách hàng điều trị đau lưng thành công sau 5 buổi điều trị tại iCCARE:
>> Đọc thêm: Khách hàng Bùi Thế Bình: Cảm ơn iCCARE đã giúp mình thoát khỏi cơn đau lưng và tìm lại sự tự tin trong cuộc sống.
Điều chỉnh thói quen sinh hoạt và duy trì vận động nhẹ
- Chọn bàn ghế phù hợp: Hãy chắc chắn rằng tư thế ngồi làm việc không gây áp lực cho cột sống.
- Tập luyện hàng ngày: Duy trì vận động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội hoặc các bài kéo giãn cơ lưng – hông từ 30–45 phút mỗi ngày giúp cải thiện tuần hoàn và tăng sức bền cho cơ – xương.
- Kiểm soát cân nặng: Trọng lượng cơ thể hợp lý giúp giảm tải đáng kể cho hệ cột sống.
Khi nào cần phẫu thuật?
Hầu hết các trường hợp đau lưng cấp không cần can thiệp ngoại khoa. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài, không đáp ứng điều trị nội khoa hoặc đau do các vấn đề nghiêm trọng như:
- Thoát vị đĩa đệm chèn ép dây thần kinh,
- Gãy cột sống,
- Hẹp ống sống,
- Dị tật bẩm sinh,
- Mất khả năng vận động hoặc nguy cơ liệt…
…thì bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để giải phóng áp lực và phục hồi chức năng vận động.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Dù các biện pháp tự xử lý có thể hữu ích trong giai đoạn đầu, nhưng nếu cơn đau không giảm sau 1-2 tuần hoặc có các triệu chứng sau, bạn nên tìm đến cơ sở y tế cấp chuyên khoa:
- Đau lan xuống chân: Có dấu hiệu tê liệt hoặc yếu cơ ở chân – có khả năng liên quan đến chèn ép dây thần kinh.
- Đau dữ dội, không kiểm soát được: Khi cơn đau gây cản trở nghiêm trọng sinh hoạt hàng ngày.
- Sưng, đỏ, nóng hoá vùng lưng: Biểu hiện của viêm nặng hoặc nhiễm trùng.
- Khó khăn trong việc kiểm soát hoạt động tiêu hóa hay tiểu tiện: Đây có thể là các dấu hiệu cảnh báo cho các tổn thương nặng hơn.
Trong những trường hợp nghiêm trọng như vậy, bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành các kiểm tra hình ảnh (như siêu âm, X-quang hoặc MRI) để xác định nguyên nhân và đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả.
Phòng ngừa đau lưng cấp tính
Phòng ngừa luôn là chìa khóa giúp bạn tránh khỏi những cơn đau lưng không mong muốn. Một số biện pháp giúp bạn duy trì sức khỏe cột sống bao gồm:
- Duy trì tư thế đúng: – Khi ngồi, đứng hay nằm, hãy luôn kiểm soát tư thế để tránh cúi lưng quá mức hoặc vặn người sai cách.
- Tập thể dục đều đặn: – Các bài tập yoga, pilates, hay bơi lội giúp cơ bắp vùng lưng được tăng cường và duy trì sự linh hoạt.
- Chọn giày và nệm phù hợp: – Giày dép hỗ trợ tốt và nệm có độ đàn hồi vừa phải góp phần làm giảm áp lực lên cột sống khi di chuyển và khi nghỉ ngơi.
- Kiểm soát cân nặng: – Trọng lượng cơ thể quá cao tạo áp lực lớn lên cột sống, khiến các cơ, dây chằng dễ bị căng thẳng.
- Tạo thói quen nghỉ giải lao: – Nếu bạn làm việc văn phòng, hãy đứng dậy và vận động nhẹ nhàng mỗi 30 phút để giảm tải cho lưng.
Đau lưng cấp tính có thể xuất hiện bất ngờ nhưng không nhất thiết phải là cơn đau “không hồi phục”. Khi bạn biết nhận diện các dấu hiệu và hiểu rõ nguyên nhân, việc áp dụng các biện pháp sơ cứu như RICE, sử dụng thuốc giảm đau đúng cách, kết hợp với các bài tập điều chỉnh và vật lý trị liệu có thể giúp bạn nhanh chóng trở lại với cuộc sống năng động.
>> Xem ngay 7 bài tập chữa đau lưng mãn tính đơn giản tại nhà được đội ngũ bác sĩ nước ngoài tại iCCARE hướng dẫn dưới đây:
Hãy chú trọng vào việc duy trì tư thế chính xác, chọn lựa trang thiết bị phù hợp trong công việc và sinh hoạt, đồng thời thường xuyên kiểm soát sức khỏe cột sống. Sự chủ động chăm sóc từ sớm sẽ giúp bạn ngăn ngừa những cơn đau lưng cấp tính, bảo vệ sức khỏe lâu dài và tránh được những hệ lụy không mong muốn.
