Sau khi sinh, nhiều mẹ phải đối mặt với tình trạng đau lưng kéo dài, ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt hàng ngày. Vậy cơn đau lưng sau sinh sẽ kéo dài bao lâu? Có cách nào giúp mẹ nhanh chóng giảm đau, lấy lại sự thoải mái và khỏe mạnh? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, thời gian hồi phục và đưa ra những giải pháp hiệu quả để cải thiện tình trạng đau lưng sau sinh, giúp mẹ thoải mái chăm con và tràn đầy năng lượng!
Tổng quan về đau lưng sau sinh
Sau khi sinh em bé, nhiều bà mẹ thường phải đối mặt với cơn đau lưng dai dẳng, có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày liền, thậm chí hàng tháng, năm hoặc lâu hơn nếu không được chăm sóc đúng cách. Thực tế, hơn một nửa số phụ nữ đều trải qua cảm giác khó chịu này, đặc biệt khi thực hiện các chuyển động thường ngày như cúi bế, nâng hoặc đơn giản chỉ đi bộ.
Số liệu cụ thể cho thấy, khoảng 50% phụ nữ gặp phải hiện tượng đau lưng trong tháng đầu sau sinh, và đáng chú ý, có tới 20% mẹ sau sinh còn phải chịu đựng những cơn đau dai dẳng ngay cả sau 3 năm. Vì vậy, việc tiến hành thăm khám sớm và nhận tư vấn từ các chuyên gia về điều trị đau lưng là rất quan trọng để có giải pháp phù hợp, từ đó giúp các bà mẹ nới gián đôi cơn đau và nhanh chóng lấy lại cuộc sống trọn vẹn.
Khi những triệu chứng này xuất hiện, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra tỉ mỉ để tìm ra nguyên nhân gốc rễ, từ đó đề xuất những giải pháp điều trị phù hợp như bài tập thể dục, nghỉ ngơi và các phương pháp thư giãn. Mức độ can thiệp sẽ được điều chỉnh theo cường độ của cơn đau, giúp cải thiện dần tình trạng và giảm bớt những khó chịu theo thời gian.
Tại sao các bà mẹ sau sinh thường bị đau lưng?
Sau sinh, cơ thể mỗi người mẹ đã trải qua những biến đổi không nhỏ về mặt thể chất và sinh lý – những yếu tố chính tạo nền tảng cho các cơn đau lưng dai dẳng. Quá trình mang thai khiến hệ thống cơ, xương và dây chằng không còn cân bằng, đồng thời các yếu tố nội tiết, tuần hoàn máu và dinh dưỡng cũng thay đổi theo, góp phần làm cho collagen trong khối cơ cột sống và cơ bụng trở nên lỏng lẻo và dễ tổn thương.
Tăng cân
Một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau lưng sau sinh là sự gia tăng cân nặng. Trong thai kỳ, phụ nữ thường tăng từ 10 đến 20 kg, khiến cột sống không chỉ chịu trọng lượng của cơ thể mà còn phải nâng đỡ khối tử cung đang phát triển. Khi vùng cơ bụng bị giãn, sự hỗ trợ cho cột sống giảm đi, dẫn đến căng cơ nhiều hơn ở vùng thắt lưng. Những hoạt động như nâng em bé lặp đi lặp lại, cúi người hay di chuyển với tư thế uốn cong, xoắn nghiêng cũng góp phần làm gia tăng áp lực lên các mạch máu và dây thần kinh trong khung xương chậu và lưng.
Ngoài ra, sau khi sinh, cơ thể mẹ có xu hướng duy trì hoặc tiếp tục tăng cân, khiến cột sống chịu áp lực lớn hơn. Khi trọng lượng cơ thể tăng, cơ thể có xu hướng nghiêng về phía trước, làm thay đổi trọng tâm và gia tăng sức ép lên vùng lưng dưới. Những yếu tố này cộng hưởng với sự suy yếu của hệ thống cơ, dẫn đến các cơn đau lưng kéo dài.
Thay đổi trọng tâm tư thế
Trong suốt thai kỳ, cơ thể người mẹ phải thích nghi với nhiều thay đổi lớn, đặc biệt là sự thay đổi về trọng tâm. Khi tử cung mở rộng để tạo không gian cho thai nhi phát triển, các cơ bụng trở nên yếu đi, không còn hỗ trợ tốt cho cột sống như trước. Điều này dẫn đến sự mất cân bằng trong tư thế, khiến vùng lưng phải chịu áp lực lớn hơn và dễ bị đau nhức.
Theo thời gian, những điều chỉnh vô thức trong cách đứng, đi lại hay ngồi xuống có thể góp phần làm căng cơ lưng, đặc biệt là khu vực cột sống thắt lưng. Việc thay đổi trọng tâm và dáng đi không chỉ ảnh hưởng đến tư thế mà còn gây ra sự căng thẳng lên các nhóm cơ hỗ trợ, dẫn đến cảm giác khó chịu kéo dài ngay cả sau khi sinh.
Thay đổi nội tiết tố/hormone
Trong quá trình mang thai, cơ thể phụ nữ trải qua hàng loạt thay đổi về nội tiết tố, trong đó hormone relaxin đóng vai trò quan trọng. Loại hormone này giúp làm mềm các dây chằng ở vùng xương chậu, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình sinh nở. Tuy nhiên, nó cũng khiến các khớp trở nên lỏng lẻo, làm giảm độ ổn định của cột sống, từ đó dẫn đến tình trạng đau lưng kéo dài.
Relaxin không chỉ tác động trong suốt thai kỳ mà còn duy trì ở mức cao sau khi sinh khoảng 3 – 4 tháng. Điều này có nghĩa là các khớp và dây chằng vẫn chưa thể trở lại trạng thái ổn định ngay sau sinh, khiến nhiều bà mẹ tiếp tục cảm thấy đau nhức, đặc biệt ở vùng lưng dưới và giữa lưng. Đối với những sản phụ sinh mổ, sự lỏng lẻo này có thể làm tăng áp lực lên các mô xung quanh, gây căng cơ quá mức và làm cơn đau lưng trở nên dai dẳng hơn.
Bên cạnh yếu tố nội tiết tố, áp lực tâm lý và sự căng thẳng trong giai đoạn chăm con cũng có thể góp phần làm tình trạng đau lưng thêm nghiêm trọng. Việc thường xuyên lo âu, mất ngủ hoặc phải duy trì các tư thế không thoải mái trong thời gian dài có thể khiến các cơ vùng lưng bị căng cứng, dẫn đến cảm giác nặng nề, mệt mỏi kéo dài.
Tư thế chăm con sai cách
Nhiều bà mẹ vô tình làm cơn đau lưng sau sinh trở nên nghiêm trọng hơn mà không nhận ra nguyên nhân xuất phát từ chính tư thế cho con bú. Khi tập trung vào việc giúp bé ngậm vú đúng cách, các mẹ thường quên mất việc duy trì tư thế ngồi hợp lý. Việc gập người quá mức khiến vùng cổ bị căng, cơ lưng chịu áp lực kéo dài, từ đó dẫn đến đau nhức và mệt mỏi.
Một thói quen phổ biến là cúi gằm mặt xuống nhìn con trong suốt quá trình bú, điều này không chỉ làm căng cơ cổ mà còn tạo áp lực lan xuống vùng lưng trên và lưng dưới. Thêm vào đó, động tác nhún vai hướng về phía bé – tưởng chừng như giúp mẹ giữ bé tốt hơn – lại vô tình khiến cơ bắp bị căng mỏi, làm tăng nguy cơ đau lưng kéo dài.
Thiếu canxi – Loãng xương
Trong thời kỳ mang thai và sau sinh, cơ thể người mẹ trải qua nhiều biến đổi quan trọng, trong đó tình trạng loãng xương vi thể là một yếu tố đáng chú ý. Đây là hiện tượng mất canxi trong các bè xương – không thể nhận biết qua phim X-quang thông thường – khiến các đốt sống bị xẹp vi thể, gây đau nhức và khó chịu. Đặc biệt, với những bà mẹ mang thai ở độ tuổi lớn hơn, quá trình thoái hóa đĩa đệm đã bắt đầu diễn ra, kết hợp với sự thay đổi của hệ dây chằng làm giảm độ vững chắc của cột sống, khiến nguy cơ đau lưng xuất hiện sớm hơn, nhất là vào giai đoạn cuối thai kỳ, ngay sau sinh và trong thời kỳ chăm sóc bé.
Do đó, việc cung cấp đầy đủ canxi, phốt pho cùng các dưỡng chất thiết yếu như axit folic, vitamin A, D, B1… trong thai kỳ đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Nếu chế độ ăn uống không đảm bảo lượng canxi cần thiết, cơ thể sẽ tự động lấy từ xương mẹ để bù đắp cho sự phát triển của thai nhi, dẫn đến tình trạng loãng xương. Sau sinh, quá trình này tiếp tục diễn ra do mẹ phải cho bé bú thường xuyên, khiến lượng canxi trong cơ thể tiếp tục hao hụt, tạo điều kiện cho các cơn đau lưng xuất hiện và kéo dài.
>>> Xem thêm: Bị đau bụng dưới bên trái ở nữ có phải mang thai hay không?
Do tác dụng của thuốc tê trong quá trình sinh nở
Việc sử dụng thuốc tê trong quá trình sinh nở, đặc biệt là phương pháp gây tê màng cứng, có thể khiến nhiều bà mẹ gặp phải tình trạng đau lưng sau sinh. Khi thuốc tê được tiêm trực tiếp vào tủy sống, nó có thể gây ra hiện tượng co thắt vùng lưng theo từng cơn. Những cơn co thắt này không chỉ kéo dài vài ngày mà đôi khi còn tiếp tục xuất hiện trong nhiều tháng sau đó, trở thành nguyên nhân dẫn đến cơn đau lưng dai dẳng.
Bên cạnh đó, phụ nữ thường có nguy cơ bị đau lưng cao hơn so với sinh thường do ảnh hưởng của quá trình gây tê tủy sống. Mặc dù phương pháp này giúp giảm đau trong quá trình sinh mổ, nhưng nó cũng khiến khu vực xung quanh chỗ tiêm trở nên nhạy cảm, gây cảm giác đau nhức trong vài ngày đầu. Về lâu dài, triệu chứng đau lưng có thể trở nên dữ dội hơn, kèm theo những tác dụng phụ không mong muốn của thuốc.
Nhiều sản phụ sau sinh từ 2-3 tháng bắt đầu cảm nhận cơn đau rõ rệt hơn, không chỉ khi thay đổi tư thế nằm hoặc ngồi mà đôi khi còn xuất hiện ngay cả khi ho hoặc hắt hơi. Thực tế, hơn 90% phụ nữ từng áp dụng gây tê tủy sống có thể gặp tình trạng đau lưng sau sinh ở nhiều mức độ khác nhau.
Quá trình viêm
Trong quá trình mang thai và sau sinh, sự lỏng lẻo của các khớp và dây chằng vùng thắt lưng, khung chậu có thể dẫn đến hiện tượng viêm, một phản ứng tự nhiên của cơ thể nhằm bảo vệ vùng tổn thương. Khi viêm xảy ra, các tín hiệu đau nhức được kích hoạt như một cảnh báo rằng khu vực này cần được chăm sóc và chú ý đặc biệt.
Cơ thể đáp trả bằng cách tự động giảm thiểu các chuyển động tác động lên vùng đau, đồng thời kích hoạt sự co cứng của cơ và dây chằng để hạn chế tổn thương thêm. Tuy nhiên, phản ứng bảo vệ này đôi khi tạo nên vòng luẩn quẩn, khiến cơn đau trở nên dai dẳng và kéo dài. Điều này đặc biệt phổ biến vào giai đoạn cuối thai kỳ và quá trình phục hồi sau sinh, khi các khớp chưa ổn định hoàn toàn.
Nhiễm lạnh
Sau sinh, cơ thể phụ nữ thường trong trạng thái nhạy cảm, dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường, đặc biệt là sự xâm nhập của gió lạnh. Khi không được giữ ấm đúng cách, khí huyết bị tổn thương, dẫn đến tình trạng tích tụ độ ẩm trong cơ thể, gây đau nhức vùng lưng, xương khớp và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
Ngoài ra, thói quen sử dụng đệm quá cứng, thường xuyên đi giày cao gót hay căng thẳng kéo dài cũng có thể làm trầm trọng hơn tình trạng đau lưng sau sinh. Việc duy trì tư thế không phù hợp trong thời gian dài sẽ tạo áp lực lên cột sống, làm tăng cảm giác mệt mỏi và khó chịu.
Đau lưng sau sinh bao lâu thì hết?
- Trung bình từ 3 – 6 tháng: Đây là khoảng thời gian phổ biến để cơ thể tự phục hồi.
- Tùy thuộc vào cơ địa từng mẹ: Một số mẹ bị đau kéo dài đến 1 năm nếu không có biện pháp chăm sóc đúng cách.
- Mẹ sinh mổ có thể bị đau lâu hơn: Do tác động của thuốc tê và vết mổ ở vùng bụng.
Khi nào mẹ bỉm cần gặp bác sĩ?
- Nếu đau lưng kéo dài hơn 6 tháng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt.
- Cơn đau ngày càng tăng, không cải thiện dù đã áp dụng các biện pháp giảm đau.
- Xuất hiện dấu hiệu tê bì chân, đau lan xuống vùng hông.
- Có tiền sử thoái hóa cột sống hoặc tổn thương thần kinh.
Cách giảm đau lưng sau sinh hiệu quả
1. Giữ tư thế đúng
Để giảm nguy cơ đau lưng sau sinh, việc duy trì tư thế đúng trong các hoạt động hằng ngày là rất quan trọng. Dưới đây là một số lời khuyên giúp mẹ bảo vệ cột sống và giảm áp lực lên lưng một cách hiệu quả:
- Giữ lưng thẳng khi đứng và ngồi: Duy trì tư thế đúng giúp phân bổ trọng lượng cơ thể hợp lý, tránh tình trạng cong vẹo cột sống gây đau nhức.
- Chú ý tư thế khi cho bé bú: Dù bú mẹ hay bú bình, hãy chọn một chiếc ghế thoải mái, có tay vịn, và sử dụng gối để hỗ trợ lưng và cánh tay. Một chiếc gối chuyên dụng giúp nâng đỡ bé tốt hơn, giúp mẹ tránh tình trạng cúi gập người quá mức.
- Điều chỉnh vị trí bé khi bú: Luôn đặt bé đối diện với bầu ngực, hạn chế việc nghiêng người hoặc nhún vai về phía bé, vì điều này có thể làm căng cơ lưng và vai. Nếu mẹ bị đau lưng trên hoặc vai, tư thế nằm nghiêng có thể là giải pháp tốt nhất.
- Thực hiện các động tác nhấc đồ đúng cách: Khi cần bế bé hoặc nhặt đồ vật, hãy quỳ gối thay vì cúi lưng, để giảm áp lực lên cột sống. Tránh nâng vác vật nặng và nếu cần, hãy nhờ sự hỗ trợ từ người khác, đặc biệt trong trường hợp sinh mổ.
Bằng cách áp dụng những điều chỉnh đơn giản này vào cuộc sống hằng ngày, mẹ sẽ hạn chế được tình trạng đau lưng sau sinh, giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng và cảm thấy thoải mái hơn trong việc chăm sóc bé.
2. Áp dụng các bài tập giảm đau lưng
Khi gặp tình trạng đau lưng sau sinh, nhiều bà mẹ có xu hướng hạn chế vận động, nhưng thực tế, các bài tập nhẹ nhàng lại chính là cách giúp cơ thể phục hồi tốt hơn. Một trong những lựa chọn an toàn và dễ thực hiện nhất là đi bộ. Nếu đi chậm với quãng đường ngắn trong vài tuần đầu, việc đi bộ không chỉ giúp tăng cường tuần hoàn mà còn hỗ trợ làm giảm cảm giác đau nhức.
Khi được bác sĩ cho phép, mẹ có thể kết hợp thêm các bài tập nghiêng xương chậu (pelvic tilts) vào thói quen hàng ngày để cải thiện độ linh hoạt của cơ vùng lưng dưới. Đồng thời, các bài tập tăng cường sức mạnh cơ lưng và cơ bụng sẽ giúp cột sống được hỗ trợ tốt hơn, giảm bớt áp lực lên các khớp và dây chằng.
Ngoài ra, các động tác kéo giãn nhẹ nhàng (stretching exercises) hoặc yoga cũng là những phương pháp giúp thư giãn cơ bắp hiệu quả. Tuy nhiên, mẹ cần tránh thực hiện các tư thế quá căng hoặc mang tính cực đoan để đảm bảo an toàn. Điều quan trọng là luôn lắng nghe cơ thể – nếu có bất kỳ cảm giác khó chịu nào khi tập luyện, hãy dừng lại ngay và điều chỉnh lại phương pháp tập phù hợp hơn. Một chế độ tập luyện nhẹ nhàng kết hợp với nghỉ ngơi hợp lý sẽ giúp mẹ nhanh chóng hồi phục và lấy lại sự cân bằng sau sinh.
3. Phương pháp trị liệu hiện đại tại iccare
Tại Việt Nam, Phòng khám xương khớp hà nội ICCARE là đơn vị tiên phong ứng dụng phương pháp trị liệu thần kinh cột sống Chiropractic kết hợp vật lý trị liệu và phục hồi chức năng cho thai phụ hiệu quả mà không cần dùng thuốc hay phẫu thuật.
Phòng khám ICCARE cung cấp dịch vụ trị liệu thần kinh cột sống Chiropractic kết hợp với Vật lý trị liệu và Phục hồi chức năng cho phụ nữ mang thai và sau sinh với chất lượng đạt chuẩn quốc tế. Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa thần kinh cột sống giàu kinh nghiệm, được đào tạo chuyên sâu của ICCARE hiểu những thay đổi đặc biệt về thể chất và cảm xúc xảy ra trong thai kỳ và tư vấn để cung cấp dịch vụ chăm sóc an toàn, hiệu quả nhằm hỗ trợ các chị em có một thai kỳ thoải mái, khỏe mạnh nhất mà không còn bị ám ảnh bởi chứng đau lưng, đau cổ, đau thần kinh tọa, đau đầu…
Trị liệu thần kinh cột sống (Chiropractic):
-
- Giúp nắn chỉnh lại cấu trúc cột sống bị sai lệch sau quá trình mang thai và sinh nở.
- Giảm áp lực lên hệ thần kinh, thúc đẩy khả năng tự phục hồi của cơ thể.
Vật lý trị liệu kết hợp:
-
- Sử dụng công nghệ sóng xung kích, laser cường độ cao,… để hỗ trợ giảm đau, giảm viêm và tăng tốc độ hồi phục.
- Các bài tập trị liệu cá nhân hóa giúp mẹ nhanh chóng cải thiện tình trạng đau lưng.
Nếu bạn đang gặp tình trạng đau lưng sau sinh và tìm kiếm một hình thức trị liệu an toàn và hiệu quả, hãy cân nhắc việc trị liệu thần kinh cột sống tại Phòng khám ICCARE. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn chuyên sâu và điều trị hiệu quả.”
>>> Tham khảo thêm: Phân biệt đau ngực trước kỳ kinh và đau ngực có thai như thế nào
