Dây chằng đầu gối giữ tầm quan trọng giúp khớp gối ổn định trong từng hoạt động. Đồng thời, liên kết các mô, sụn, xương để linh hoạt hơn mỗi khi di chuyển. Song, bộ phận này lại khá dễ bị chấn thương chơi thể thao hay sinh hoạt hằng ngày. Cùng phòng khám ICCARE tìm hiểu ngay cấu tạo cũng như các vấn đề thường gặp phải để bảo đảm dây chằng luôn khỏe mạnh.
Thông tin chung về dây chằng đầu gối
Để hiểu rõ hơn về dây chằng đầu gối cần đi sau khám phá cấu tạo cũng như chức năng của bộ phận này.
Cấu tạo của dây chằng đầu gối
Dây chằng đầu gối bao gồm 4 dây chằng chéo trước sau và 2 dây chằng bên.
Dây chằng chéo trước (ACL): Đây là loại dây chằng nằm ở trung tâm khớp gối với vai trò điều khiển quay cũng như chuyển động về phía trước của xương chày. Qua đó, góp cho khớp gối giữ được sự ổn định.
Dây chằng chéo sau (PCL): Được hiểu dây chằng nằm ở vị trí phía sau khớp gối có vai trò giúp chuyển động ra sau của xương chày.
Dây chằng giữa gối (MCL): Dây chằng này bắt đầu kéo dài từ mặt bên trong đầu phía trên của xương chày đến mặt trong đầu bên dưới xương đùi. Qua đó, có vai trò giúp giữ ổn định xương cẳng chân.
Dây chằng bên ngoài (LCL): Dây chằng này nằm bên ngoài đầu gối và tạo nên một góc hẹp phía đằng sau có vai trò giữ ổn định cho mặt ngoài của đầu gối.
Chức năng dây chằng đầu gối
Một số các chức năng điển hình nhất của dây chằng đầu gối có thể kể tới như:
Giúp cho chân được giảm áp lực khi chạm đất.
Liên kết xương đùi với xương cẳng chân.
Giúp các xương ở đúng vị trí.
Giúp khớp gối không bị vặn hay xoắn.
Giúp ổn định khớp gối.
Ngăn chặn dầu gội di chuyển theo hướng không an toàn.
Các chấn thương và nguyên nhân dây chằng đầu gối thường gặp
Dây chằng có vai trò quan trọng trong việc di chuyển của cơ thể, song cũng nguy cơ xảy ra chấn thương. Dưới đây là một số các chấn thương điển hình của bộ phận này.
Giãn dây chằng
Giãn dây chằng đầu gối là tình trạng dây chằng bị giãn quá mức và gây đau nhức âm ỉ trong thời gian dài. Ngoài ra, triệu chứng giãn dây chằng đầu gối còn có thể kể tới như sưng, nóng, bầm tím xung quanh khu vực bị tổn thương. Và khi này, người bệnh sẽ rất khó khăn mỗi khi đứng lên và ngồi xuống hay vận động.
Nguyên nhân dẫn tới giãn dây chằng đầu gối là chấn thương trong thể thao, sinh hoạt, công việc. Đa phần, các chấn thương này đều va chạm trực tiếp với đầu gối hay chấn thương xoắn. Thông thường, giãn dây chằng ở đầu gối sẽ phức tạp và khó điều trị hơn dây chằng ở khu vực khác. Dù vậy, nếu được phát hiện và chữa kịp thời vẫn mang lại cơ hội phục hồi nhanh chóng.
>>> Xem thêm: Giãn dây chằng lưng có nguy hiểm không, điều trị như thế nào?
Đứt dây chằng
Đứt hay rách dây chằng xảy ra khi xuất hiện các tác động rất lớn lên đầu gối. Nguyên nhân chủ yếu khiến cho dây chằng đầu gối bị đứt là bởi các chuyển động hoặc xoay cắt một cách đột ngột. Một số môn thể thao đối kháng, vận động mạnh dẫn tới vấn đề này như đá bóng, bóng rổ, bóng chuyền…. Bên cạnh đó, tai nạn giao thông cũng là nguyên nhân khiến dây chằng đầu gối bị đứt.
Một số các hoạt động dễ gây đứt dây chằng đầu gối là: Tăng tốc, thay đổi hướng một cách đột ngột, tiếp đất không an toàn hay đột ngột dừng lại sau khi chạy và chịu các tác động quá lớn trực tiếp vào khớp gối.
Dấu hiệu dây chằng đầu gối chấn thương
Dưới đây là một số các dấu hiệu giãn dây chằng sau đầu gối, rách hay chấn thương ở khu vực này.
Ngay sau khi đầu gối vừa phải chịu các chấn thương thì lập tức người bệnh sẽ cảm thấy đau nhức dữ dội ở khu vực này. Tiếp theo là tình trạng sưng và bầm tím xung quanh vùng tổn thương vài giờ sau đó.
Khi bạn thực hiện các động tác co duỗi hay nhấc chân lên cao có tiếng lạo xạo phát ra từ đầu gối. Đôi khi còn xuất hiện tình trạng cứng khớp, kẹt khớp và cần gập duỗi gối mới có thể quay trở lại tư thế bình thường.
Dây chằng đầu gối bị chấn thương sẽ khiến cho người bệnh cảm thấy lỏng lẻo, không chắc chắn và rất khó khăn khi đứng trụ bằng chân bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, còn cản trở việc chạy, đi cầu thang hoặc ngã khi nhảy cao.
Theo thời gian, chân bị chấn thương sẽ bị teo cơ, nhỏ hơn so với chân còn lại. Khi này, áp lực từ cơ thể đè lên chân bị lành và lâu dần cũng sẽ khiến cho chân này gặp phải các tổn thương không mong muốn.
Cách điều trị dây chằng đầu gối
Khi dây chằng đầu gối bị chấn thương cần có ngay các biện pháp, phương pháp khắc phục để giúp hồi phục nhanh chóng.
Cách xử lý ban đầu
Dính chấn thương nói chung hay bị giãn dây chằng đầu gối nên làm gì là một trong những câu hỏi rất được quan tâm. Dưới đây là một loạt các xử trí cần ghi nhớ mỗi khi dây chằng có vấn đề.
Nên thực hiện nghỉ ngơi sau khi bị chấn thương và tránh các hoạt động đi lại. Sau đó là chườm đá từ 20-30 phút/lần, nên nghỉ 2-3 tiếng sau mỗi lần chườm. Chườm đá sẽ giúp cho mạch máu co lại, hỗ trợ giảm sưng, hạn chế tích tụ dịch xung quanh khớp. Lưu ý, không nên chườm nóng hay ấm sẽ khiến cho đầu gối dễ sưng hơn.
Lấy băng thun để ép khớp gối cố định lại nhằm tránh chảy máu trong. Nên thực hiện kê cao gối khi nằm để máu chảy về tim, hạn chế phù nề. Đồng thời, không nên đắp cồn, rượu hay lá lên đầu gối theo các bài thuốc dân gian khi chưa được kiểm chứng tránh tình trạng trở nặng hơn.
>>> Xem thêm: [Lưu ý] 10 điều tránh sau mổ dây chằng chéo cần phải biết
Điều trị bảo tồn
Đối với một số các trường hợp bị chấn thương dây chằng đầu gối ở mức độ nhẹ có thể dùng thuốc trị giãn dây chằng đầu gối, thuốc giảm đau hay tập luyện phục hồi giãn dây chằng đầu gối tùy vào chỉ định của bác sĩ.
Phẫu thuật bảo tồn
Trường hợp dây chằng đầu gối đứt nhưng chưa teo và vẫn có mạch máu nuôi thì sẽ được ưu tiên phẫu thuật bảo tồn. Theo đó, phương pháp này sẽ giữ nguyên dây chằng bị đứt, khâu hoặc nối một nhánh bị đứt và vẫn bảo tồn được các thành dây hay gân xung quanh.
Ưu điểm của phương pháp phẫu thuật bảo tồn dây chằng này là phục hồi khả năng tái tạo, giúp lành dây chằng đã tổn thương, thời gian lành và phục hồi cũng sẽ nhanh hơn là tái tạo. Bên cạnh đó, còn giúp giữ được điểm bám ở hai đầu của mâm chày cũng như lồi cầu đùi theo đúng vị trí và cả kích thước giải phẫu dây chằng. Ngoài ra, khi đã được nối lại thì mạch máu hay thụ cảm thể của gốc dây chằng vẫn được nguyên vẹn, từ đó hạn chế tái đứt do căng quá mức.
Phẫu thuật nội soi tái tạo
Đây được xem là phương pháp phẫu thuật ít xâm lấn nhờ vào các thiết bị nội soi để giúp quan sát rõ hơn bên trong khớp gối. Nhờ đó, bác sĩ sẽ có hướng xử lý phù hợp, ít mất máu và mang lại hiệu quả cao hơn. Đổi lại, để thực hiện được phương pháp phẫu thuật nội soi dây chằng đầu gối thì đòi hỏi trình độ chuyên môn cao. Vì thế, nên lựa chọn các cơ sở y tế uy tín để điều trị.
Cách phòng tránh chấn thương dây chằng đầu gối
Để giảm các chấn thương dây chằng đầu gối thì bạn nên lưu ý một số điều như sau:
Cần có một chế độ ăn uống hợp lý, đầy đủ chất dinh dưỡng. Đặc biệt là những người cao tuổi, đối tượng dễ chấn thương như vận động viên nên bổ sung thực phẩm nhiều canxi, vitamin D, chất chống oxy hóa…
Nên duy trì cân nặng hoặc hạn chế các giày dép cao gót để giảm nguy cơ chấn thương. Đồng thời, khi chơi các bộ môn thể thao nên khởi động kỹ để làm nóng khớp và xương. Hạn chế các động tác khó hay quá sức khiến dây chằng bị tổn thương.
Ở tuổi trung niên, nên tập luyện thể dục thể thao ở một cường độ khác, nhẹ nhàng hơn và an toàn hơn như yoga, đạp xe, dưỡng sinh…. Tránh các động tác mạnh hay các bộ môn như đá bóng, bóng chuyền….
Chấn thương dây chằng đầu gối phải nói rằng là một trong những nỗi ám ảnh của vận động viên chuyên nghiệp. Và cả người bình thường cũng không hề muốn gặp phải các chấn thương. Hy vọng rằng, qua bài viết này bạn sẽ hiểu rõ hơn về chức năng của dây chằng và cách bảo vệ tốt nhất cho bộ phận này.
>>> Xem thêm: [Lưu ý] 10 điều tránh sau mổ dây chằng chéo cần phải biết
