Bạn có hay cảm thấy các ngón tay trở nên cứng đơ, đau mỏi và khó cử động khi làm việc, đánh máy hay thực hiện các công việc hàng ngày? Cảm giác không thoải mái này nếu không được quan tâm đúng mức có thể là dấu hiệu cảnh báo của “viêm khớp ngón tay” – một bệnh lý phổ biến nhưng lại thường bị bỏ qua. Viêm khớp ngón tay không chỉ ảnh hưởng đến khả năng cử động mà còn gây mất thẩm mỹ, làm giảm chất lượng cuộc sống, thậm chí có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm nếu không can thiệp kịp thời.
Vậy nguyên nhân nào khiến khớp ngón tay bị viêm? Làm sao để nhận diện triệu chứng sớm? Đâu là cách điều trị hiệu quả nhất? Hãy cùng iCCARE tìm hiểu ngay để bảo vệ đôi tay của bạn trước khi quá muộn!
Viêm khớp ngón tay là gì?
Viêm khớp ngón tay là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở các khớp nhỏ của ngón tay, thường do các yếu tố bên ngoài (chấn thương, quá tải vận động) hoặc các nguyên nhân bên trong như thoái hóa sụn, rối loạn miễn dịch. Khớp ngón tay đóng vai trò quan trọng trong việc cầm nắm và thao tác, vì vậy bất kỳ bất thường nào ở vùng này cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động hàng ngày.
Viêm khớp ngón tay có thể tấn công bất kỳ ngón nào, từ ngón cái đến ngón út, mang đến những phiền toái khó lường. Đặc biệt, viêm khớp ngón cái thường xuất hiện khi tuổi tác tăng cao, khiến sụn tại khớp gốc ngón cái – hay còn gọi là khớp cổ-bàn tay (CMC) – dần mòn đi theo thời gian, khởi phát một quá trình thoái hóa chậm rãi qua nhiều năm.
Khi sụn bao phủ đầu xương suy yếu và trở nên sần sùi, các xương bắt đầu cọ xát, gây tổn thương khớp, dẫn đến những cơn đau dữ dội, sưng tấy, giảm sức mạnh và hạn chế cử động. Điều này khiến những việc đơn giản như xoay nắm cửa hay mở nắp chai trở thành thử thách. Thậm chí, quá trình thoái hóa có thể kích thích sự hình thành gai xương hoặc khối gồ dọc hai bên khớp, khiến tình trạng thêm trầm trọng. Để đối phó, các phương pháp điều trị thường kết hợp thuốc và nẹp bất động, nhưng trong những ca nặng, phẫu thuật có thể là lựa chọn cần thiết để khôi phục chức năng.
Có thể bạn đã nghe qua các thuật ngữ y khoa như “viêm xương khớp (OA)”, “viêm khớp dạng thấp” hay viêm khớp do “gout”. Việc xác định chính xác nguyên nhân gây ra viêm khớp ngón tay là yếu tố then chốt để lựa chọn phương pháp điều trị đúng đắn, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Nguyên nhân gây ra viêm khớp ngón tay
Để hiểu rõ hơn về bệnh, chúng ta cần phân tích các nguyên nhân chính gây ra viêm khớp ngón tay:
Thoái hóa khớp do tuổi tác
– Quá trình lão hóa tự nhiên: Theo thời gian, mô sụn giữa các khớp dần mòn đi, gây ra mất tính đàn hồi. Đây là nguyên nhân phổ biến ở người cao tuổi, khi mà khả năng tự phục hồi của cơ thể giảm sút.
– Lão hóa nhanh: Một số người có yếu tố di truyền hoặc thói quen sinh hoạt không lành mạnh có thể trải qua quá trình thoái hóa khớp sớm hơn.
Chấn thương tay và quá tải vận động
– Chấn thương: Các va chạm, trầy xước hoặc chấn thương nhỏ nhưng lặp đi lặp lại (như đánh máy quá nhiều, thao tác lặp lại) có thể gây tổn thương cho khớp ngón tay.
– Quá tải vận động: Công việc đòi hỏi thao tác liên tục như làm công việc văn phòng, thợ thủ công, nghệ nhân… đều đặt áp lực lớn lên các khớp tay, khiến khả năng phục hồi giảm dần.
Rối loạn miễn dịch – viêm khớp dạng thấp (RA)
– Hệ miễn dịch tự tấn công: Trong viêm khớp dạng thấp, hệ miễn dịch của cơ thể tấn công các mô lành mạnh của khớp, gây ra tình trạng viêm nhiễm mãn tính. Đây là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến viêm khớp ngón tay ở những người trẻ trung.
– Tiền sử gia đình: Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng, khi mà người có thành viên trong gia đình mắc bệnh viêm khớp dạng thấp có nguy cơ cao mắc bệnh.
Gout và rối loạn chuyển hóa
– Lắng đọng axit uric: Viêm khớp do gout xảy ra khi axit uric tích tụ trong cơ thể tạo thành tinh thể trong khớp, gây ra đau nhói và sưng.
– Chế độ ăn uống: Thói quen ăn uống không kiểm soát, tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản, rượu bia có thể góp phần làm tăng nồng độ axit uric.
Các yếu tố khác
– Di truyền: Một số người có đặc điểm di truyền khiến cấu trúc sợi collagen yếu kém, dễ dẫn đến các vấn đề về khớp.
– Môi trường làm việc: Những nghề nghiệp đòi hỏi thao tác tận tay kéo dài gây áp lực không ngừng lên các khớp nhỏ.
Dấu hiệu nhận biết viêm khớp ngón tay
Nhận biết sớm các dấu hiệu của viêm khớp ngón tay giúp bạn can thiệp kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài. Một số triệu chứng cần lưu ý bao gồm:
Cơn đau ở khớp ngón tay
Đây là dấu hiệu sớm và phổ biến nhất, thường xuất hiện khi bạn cầm nắm đồ vật hoặc sử dụng lực ở các ngón tay, đặc biệt tại gốc ngón. Ban đầu, đau chỉ khởi phát lúc cầm hoặc nắm, nhưng khi vận động, cảm giác khó chịu có thể giảm đi. Tuy nhiên, sau vài phút nghỉ ngơi, khớp ngón tay dễ bị cứng và đau nhức dữ dội hơn. Nếu tình trạng viêm trở nặng, những cơn đau này không còn “tha” cho bạn ngay cả khi nghỉ ngơi, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày.
Ngón tay biến dạng
Khi bệnh nặng dần, không chỉ cơn đau gia tăng mà ngón tay còn bắt đầu biến dạng đáng lo ngại. Các khớp ngón tay có xu hướng lệch về một phía, thường nghiêng về hướng ngón út – hiện tượng lệch xương trụ, khiến tay vừa đau vừa yếu. Điều này làm cho các công việc thường ngày đòi hỏi sự khéo léo của bàn tay trở thành thử thách lớn đối với người bệnh.
Khớp liên đốt biến dạng
Tình trạng này xảy ra khi khớp liên đốt ngón tay bị gập hoặc duỗi quá mức, tạo nên những hình dạng đặc trưng. Biến dạng “cổ thiên nga” xuất hiện khi khớp liên đốt gần lỏng lẻo, duỗi quá mức, trong khi khớp liên đốt xa lại gập lại. Ngược lại, biến dạng “boutonniere” khiến khớp liên đốt gần gập xuống, còn khớp liên đốt xa duỗi ra, làm ngón tay trông bất thường và khó sử dụng.
Sưng khớp liên đốt
Khớp liên đốt gần sưng to ở mặt sau, kèm theo đau nhức, hình thành các nốt Bouchard. Trong khi đó, khớp liên đốt xa cũng sưng phồng, tạo thành các nốt Heberden, làm ngón tay mất đi hình dáng tự nhiên.
Các triệu chứng khác của viêm khớp ngón tay
Ngoài những dấu hiệu trên, người bệnh còn có thể gặp tình trạng sưng, cứng khớp, cảm giác ấm nóng, đau tại gốc ngón, giảm lực cầm nắm, hạn chế phạm vi chuyển động, hoặc thậm chí thấy khớp gốc ngón phình to và xuất hiện các cục xương bất thường. Những triệu chứng này đều là lời cảnh báo cần được chú ý để xử lý kịp thời.
Một số triệu chứng có thể không đau đớn quá mức ban đầu, nhưng sự xuất hiện liên tục và dần trở nên nặng nề là dấu hiệu cần được chú ý.
>> Đọc thêm các bệnh viêm khớp khác:
Viêm khớp nhiễm khuẩn nguy có hiểm không, điều trị thế nào?
Viêm khớp vảy nến: Nguyên nhân từ đâu, dấu hiệu, cách điều trị
Viêm khớp háng: Nguyên nhân, biến chứng và cách điều trị
Viêm khớp cùng chậu là gì? Nhận biết dấu hiệu, cách điều trị
Viêm khớp thái dương hàm là gì? 7 điều bạn cần biết
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Để đảm bảo bàn tay không bị tổn hại, bạn cần cảnh giác và đi khám bác sĩ ngay khi gặp phải các dấu hiệu sau:
– Cơn đau kéo dài: Nếu cơn đau ở ngón tay kéo dài hơn 2 tuần mà không có dấu hiệu giảm bớt.
– Cứng khớp nặng: Khi bạn cảm thấy khớp ngón tay cứng đơ vào buổi sáng và kéo dài cả ngày.
– Sưng to và biến dạng rõ ràng: Nếu các khớp ngón tay bị sưng to, đỏ và có dấu hiệu biến dạng hình dạng.
– Ảnh hưởng đến công việc hàng ngày: Khi cơn đau và sự khó khăn trong cử động làm ảnh hưởng rõ rệt đến công việc hoặc sinh hoạt cá nhân.
– Xuất hiện các dấu hiệu hệ thống: Nếu kèm theo các triệu chứng như sốt, mệt mỏi kéo dài hay đau ở nhiều khớp khác.
Nếu bạn có từ 2 triệu chứng trở lên, đừng chủ quan – hãy đến cơ sở y tế hoặc gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và chẩn đoán chính xác, từ đó có phương án điều trị phù hợp.
Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời
Việc không điều trị viêm khớp ngón tay kịp thời có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng:
– Mất khả năng cử động: Viêm nhiễm kéo dài làm suy giảm chức năng khớp, dẫn đến khó khăn trong các hoạt động hàng ngày, thậm chí mất khả năng cầm nắm.
– Hủy hoại sụn khớp: Không được can thiệp sớm, tổn thương của sụn khớp có thể trở nên vĩnh viễn, gây ra biến dạng và tổn hại không thể phục hồi.
– Biến dạng ngón tay: Tình trạng viêm mạn tính có thể khiến các khớp ngón tay bị biến dạng, ảnh hưởng không chỉ đến thẩm mỹ mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống.
– Ảnh hưởng tới các khớp khác: Nếu viêm khớp lan rộng, các khớp khác trên cơ thể cũng có thể bị ảnh hưởng, gây ra các vấn đề về vận động tổng thể.
Những biến chứng này không chỉ gây ra đau đớn về thể chất mà còn tạo ra gánh nặng tinh thần và kinh tế cho người bệnh và gia đình.
Phương pháp điều trị viêm khớp ngón tay hiệu quả
Việc điều trị viêm khớp ngón tay cần được căn cứ vào mức độ tổn thương và nguyên nhân gây bệnh. Dưới đây là một số phương pháp điều trị hiệu quả mà các chuyên gia khuyến nghị:
Điều trị tại nhà và biện pháp sơ cấp
– Nghỉ ngơi và giảm tải: Cho phép vùng bị viêm khớp nghỉ ngơi, tránh các hoạt động lặp đi lặp lại gây áp lực lên tay.
– Chườm lạnh/ấm: Sử dụng túi đá hoặc khăn ấm để chườm vùng bị viêm trong khoảng 15–20 phút, giúp giảm sưng và làm dịu cơn đau.
– Sử dụng nẹp cố định: Nẹp hoặc dải băng chuyên dụng có thể hỗ trợ cố định khớp ngón tay, giảm chuyển động không cần thiết và hỗ trợ quá trình hồi phục.
– Dinh dưỡng đúng cách: Bổ sung thực phẩm giàu collagen, omega-3, canxi, và các chất chống oxy hóa để hỗ trợ phục hồi sụn khớp. Uống đủ nước và duy trì chế độ ăn cân đối có thể giúp giảm tình trạng viêm.
Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng
Những bài tập vật lý trị liệu trở thành “người bạn đồng hành” đắc lực, giúp người bệnh làm chủ các triệu chứng và duy trì sự ổn định cho bàn tay cùng các khớp ngón. Dưới sự hướng dẫn tận tình của chuyên viên kỹ thuật, bạn sẽ khám phá cách xoa dịu cơn đau qua các phương pháp như nghỉ ngơi, sử dụng nhiệt trị liệu, hoặc thoa thuốc ngoài da. Các bài tập về biên độ chuyển động và giãn cơ sẽ khơi dậy sự linh hoạt cho ngón tay, trong khi những bài tập tăng cường sức mạnh lại bảo vệ bàn tay khỏi chấn thương hay áp lực bất ngờ, giữ cho đôi tay luôn vững vàng và sẵn sàng hoạt động.
Uống thuốc
Khi cơn đau khớp ngón tay xuất hiện, đặc biệt khi làm việc nặng hoặc lặp lại nhiều, bác sĩ sẽ khuyên bạn sử dụng thuốc để làm dịu và kiểm soát tình trạng. Các loại thuốc bôi như capsaicin hay diclofenac sẽ được áp dụng trực tiếp lên vùng da quanh khớp, trong khi thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen (Efferalgan) hoặc ibuprofen giúp xoa nhẹ cơn đau. Đối với trường hợp cần điều trị chuyên sâu, các loại thuốc theo toa như celecoxib (Celebrex) hay tramadol sẽ được chỉ định.
Tiêm thuốc
Trong một số trường hợp viêm cấp tính không đáp ứng với thuốc uống, tiêm corticosteroid trực tiếp vào khớp có thể được cân nhắc. Tiêm corticosteroid hoặc cortisone trực tiếp vào khớp ngón tay cái mang lại hiệu quả giảm đau tạm thời và xoa dịu viêm, dù tác dụng chỉ kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng. Bên cạnh đó, tiêm huyết tương giàu tiểu cầu là “vũ khí bí mật” kích thích tế bào biểu mô, tái tạo mô hư tổn, thúc đẩy mạch máu phát triển và tăng cường sức khỏe tế bào. Phương pháp này không chỉ kháng viêm nhanh chóng, chấm dứt cơn đau mà còn cải thiện linh hoạt cho cơ và khớp, mở ra hy vọng phục hồi vượt trội.
Phẫu thuật
Khi các phương pháp điều trị nội khoa không còn hiệu quả hoặc ngón tay cái mất khả năng gấp duỗi, bác sĩ sẽ cân nhắc đến phẫu thuật để giải quyết dứt điểm tình trạng viêm khớp ngón tay. Các lựa chọn phẫu thuật phổ biến bao gồm:
- Hàn xương (Arthrodesis): Phương pháp này cố định vĩnh viễn khớp bị ảnh hưởng, cho phép các xương hợp nhất thành một khối đặc, giúp loại bỏ cơn đau và khắc phục biến dạng do thoái hóa. Dù hiệu quả trong việc giảm đau, đặc biệt ở khớp liên đốt gần và xa, hàn xương khiến khớp mất đi tính linh hoạt, hạn chế vận động.
- Thay khớp nhân tạo (Arthroplasty): Bác sĩ sẽ loại bỏ một phần hoặc toàn bộ khớp viêm, thay thế bằng khớp nhân tạo làm từ nhựa hoặc kim loại. Khớp mới này hoạt động như một bản lề, vừa giảm đau vừa khôi phục khả năng chuyển động linh hoạt cho ngón tay.
Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần đeo nẹp hoặc băng cố định ngón tay cái và cổ tay trong khoảng 6 tuần, sau đó tham gia vật lý trị liệu để lấy lại sức mạnh và khả năng vận động, giúp bàn tay dần trở lại bình thường.
Các bài tập phục hồi cho viêm khớp ngón tay
Việc tập luyện và phục hồi chức năng đóng vai trò quan trọng trong điều trị viêm khớp ngón tay. Dưới đây là một số bài tập mà bạn có thể thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia:
Bài tập gập – duỗi ngón tay
– Động tác gập ngón tay: Ngồi thẳng lưng, đặt bàn tay lên bàn, sau đó nhẹ nhàng gập các ngón tay lại rồi duỗi ra hoàn toàn. Lặp lại 10–15 lần cho mỗi tay.
– Bài tập duỗi ngón tay: Dùng tay còn lại nhẹ nhàng kéo các ngón tay ra ngoài cho đến khi cảm thấy căng nhẹ, giữ trong 20 giây và lặp lại 3–5 lần.
Bài tập nắm – xòe tay
– Nắm bóng mềm: Dùng một quả bóng mềm nắm chặt rồi thả lỏng, giúp tăng cường cơ tay và duy trì sức mạnh cầm nắm.
– Bài tập xòe tay: Xòe ngón tay ra rộng rồi gom lại, lặp lại 10–15 lần để kích thích các cơ nhỏ quanh khớp.
Bài tập xoay khớp nhẹ
– Xoay ngón tay: Nằm hoặc ngồi, xoay nhẹ từng ngón tay theo hình vòng tròn để kích thích tuần hoàn máu và giảm hiện tượng cứng đơ.
Việc tập luyện cần được thực hiện đều đặn và đúng kỹ thuật để mang lại hiệu quả phục hồi tốt nhất.
>> Tham khảo thêm:Điểm danh các bài tập cứng khớp ngón tay hiệu quả
Phòng ngừa viêm khớp ngón tay
Phòng ngừa luôn là “liều thuốc” hiệu quả nhất. Dưới đây là một số biện pháp giúp bảo vệ khớp ngón tay:
– Luôn khởi động kỹ trước khi bắt đầu các hoạt động đòi hỏi dùng tay.
– Giảm thiểu các thao tác lặp đi lặp lại trong công việc hoặc tập luyện.
– Thực hiện chế độ ăn uống giàu vitamin C, collagen, omega-3 và canxi.
– Bổ sung thực phẩm tự nhiên như trái cây, rau xanh và các loại hạt.
– Sử dụng găng tay chuyên dụng nếu làm việc với máy móc, tay nghề đòi hỏi thao tác tinh vi.
– Đầu tư vào dụng cụ hỗ trợ giảm căng thẳng cho tay nếu công việc bắt buộc sử dụng ngón tay liên tục.
– Đối với những người có tiền sử chấn thương hoặc dấu hiệu viêm khớp nhẹ, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ là cần thiết để phát hiện sớm các vấn đề.
Viêm khớp ngón tay không chỉ là một cơn đau tạm thời mà có thể là dấu hiệu cảnh báo về một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng lúc. Việc nhận diện sớm các triệu chứng như cứng khớp, đau mỏi và sưng đỏ quanh các khớp ngón tay là bước đầu tiên để bảo vệ chất lượng cuộc sống và năng suất làm việc hàng ngày.
Đừng để những cơn đau nhỏ trở thành vấn đề lớn, hãy bảo vệ đôi tay và chất lượng cuộc sống của bạn ngay từ bây giờ! iCCARE luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn với các giải pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện, từ tư vấn chuyên sâu đến các sản phẩm hỗ trợ phục hồi đạt chuẩn. Liên hệ với chúng tôi để nhận được sự hỗ trợ tốt nhất.
>> Bài viết xem nhiều:
Sưng khớp ngón tay cảnh báo bệnh gì? Điều trị như thế nào?
Tê đầu ngón tay là bệnh gì? Cách trị tê đầu ngón tay hiệu quả
