Rách bao xơ đĩa đệm là một giai đoạn trong quá trình tiến trình và trở thành thoát vị đĩa đệm. Do đó, việc phát hiện các dấu hiệu sớm rất quan trọng trong việc ngăn chặn biến chứng nguy hiểm. Đồng thời, tăng khả năng phục hồi tốt nhất có thể khi áp dụng các biện pháp. Cùng phòng khám xương khớp quốc tế ICCARE đi tìm hiểu chi tiết bệnh lý này ngay dưới đây nhé!
Rách bao xơ đĩa đệm là gì?
Đĩa đệm được hiểu là miếng đệm nằm ở giữa các đốt sống có cấu tạo gồm: Bao xơ, nhân nhầy và cả các mỏm sụn. Địa đệm có vai trò rất quan trọng giống như giảm xóc của cột sống, giúp bộ phận này hoạt động trơn tru hơn.
Rách bao xơ đĩa đệm là khi mà lớp màng bên ngoài của bao xơ bị rách, thủng khiến cho nhân nhầy thoát ra bên ngoài. Từ đó, gây chèn ép dây thần kinh lân cận khu vực đốt sống. Đây cũng chính là một trong những giai đoạn tiến triển thành thoát bị đĩa đệm. Rách xơ đĩa đệm sẽ bao gồm các giai đoạn như sau:
Giai đoạn 1: Ở giai đoạn này, đĩa đệm bắt đầu có dấu hiệu thoái hóa do các biến dạng lớp bên ngoài bao xơ. Đồng thời, rất khó phát hiện khi mà chưa có triệu chứng rõ ràng, chỉ xuất hiện đau nhẹ và có cảm giác tê giật.
Giai đoạn 2: Giai đoạn này, bệnh đã tiến triển nặng hơn khi lớp ngoài bao xơ biến dạng. Qua đó, khiến cho nhân nhầy nguy cơ tràn ra ngoài rất cao.
Giai đoạn 3: Khi này, bao xơ đã bị rách hoàn toàn và nhân đã thoát ra ngoài chèn ép lên các dây thần kinh. Người bệnh cũng sẽ dễ dàng cảm nhận được các triệu chứng đau âm ỉ cột sống, tê bì lan rộng và chức năng vận động bị cản trở.
Giai đoạn 4: Ở giai đoạn này, vết rách bao xơ mở rộng khiến nhân nhầy căng tràn nhiều hơn và áp lực lên dây thần kinh, tủy sống ngày một nhiều. Nếu như không được điều trị rất có thể dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như yếu, liệt chi dưới…
Dấu hiệu rách bao xơ đĩa đệm
Thoát vị đĩa đệm rách bao xơ có thể xảy ra ở bất cứ vị trí nào trên cơ thể. Tùy vào từng khu vực sẽ xuất hiện các triệu chứng khác nhau.
Thoát vị đĩa đệm rách bao xơ vùng lưng
Đau nhói thắt lưng, khu vực đĩa đệm bị tổn thương.
Cơn đau chạy dọc theo dây thần kinh lan xuống sau của 1 hoặc cả 2 chân.
Xuất hiện cảm giác châm chích ở bàn chân.
Co quắp cơ, chuột rút và đau.
Thay đổi tư thế đột ngột khiến khả năng vận động bị hạn chế.
Rách bao xơ đĩa đệm ở cổ
Đau cổ khu vực đĩa đệm bị tổn thương.
Cơn đau có thể lan xuống vai, cánh tay dọc theo dây thần kinh.
Cảm giác tê, ngứa ran cánh tay, bàn tay ở thời gian nhất định, nhất là vào buổi sáng hay lúc ngủ.
Co thắt cơ, cảm giác yếu cơ.
Dây thần kinh bị chèn ép khiến các cơ quan mất khả năng phối hợp vận động.
>>> Xem thêm: Rách gân cơ chóp xoay vai: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa
Nguyên nhân rách bao xơ đĩa đệm
Có rất nhiều nguyên nhân khiến cho rách bao xơ đĩa đệm xuất hiện ở mỗi người. Dưới đây là một số lý do điển hình thường thấy nhất.
Lão hóa
Lão hóa được xem là nguyên nhân hàng đầu khiến cho tình trạng rách bao xơ đĩa đệm xảy ra. Lão hóa theo thời gian sẽ làm đĩa đệm bị bào mòn, giảm độ bền và suy yếu collagen. Từ đó, gây hiện tượng nứt, tổn thương cho bộ phận đĩa đệm.
Chấn thương
Các chấn thương trực tiếp vào vùng lưng, đặc biệt là khu vực cột sống tác động mạnh đến đĩa đệm. Từ đó khiến cho bao xơ đĩa đệm bị rách, nứt. Do đó, cần lưu ý để hạn chế các tổn thương hay va đập khu vực lưng.
Thừa cân
Duy trì cân nặng có vai trò vô cùng quan trọng trong việc phòng ngừa các bệnh lý, bao gồm cả rách bao xơ đĩa đệm. Nếu như trọng lượng cơ thể lớn sẽ gây áp lực lên cột sống hay đĩa đệm, đặc biệt là khu vực thắt lưng.
Tính chất công việc
Công việc đặc thù cũng là một nguyên nhân khiến cho rách bao xơ đĩa đệm diễn ra. Điển hình như việc phải hoạt động nặng như mang, vác hay khi ngồi quá lâu một chỗ sẽ dẫn tới áp lực lớn lên cột sống và đĩa đệm.
Nguyên nhân khác
Ngoài các nguyên nhân đã nói trên thì còn một số các lý do khác. Trong đó, tình trạng dị tật bẩm sinh, hoạt động quá mức hay bản thân đang mắc phải các vấn đề về cột sống cũng có nguy cơ dẫn tới rách bao xơ đĩa đệm.
Biến chứng rách bao xơ đĩa đệm
Rách bao xơ đĩa đệm có nguy hiểm không là câu hỏi rất nhiều bệnh nhân quan tâm. Thực tế thì phình và rách vòng xơ đĩa đệm tiến triển khá nhanh, nếu như không được điều trị kịp thời có thể gây các biến chứng nguy hiểm: Đau thần kinh tọa khiến người bệnh đau nhức, tê bì châm chích khó chịu. Đồng thời, dây thần kinh chèn ép quá mức, với trường hợp thoát vị đĩa đệm nặng còn mất kiểm soát bàng quang. Ngoài ra, còn có nguy cơ mắc Cauda equine dẫn tới không thể tự chủ, thậm chí liệt vĩnh viễn nếu không được can thiệp sớm.
Chẩn đoán rách bao xơ đĩa đệm
Để chẩn đoán chính xác rách bao xơ đĩa đệm, người bệnh sẽ được tiến hành cùng lúc khám cả lâm sàng lẫn cận lâm sàng.
Khám lâm sàng
Bác sĩ thực hiện hòi về tình hình bệnh nhân như: Triệu chứng đau, cường độ đau, thời gian đau và mức độ đau. Đồng thời, cần cung cấp các chấn thương hay tiền sử bệnh lý để có thể nắm bắt thông tin tổng quát nhất.
Khám cận lâm sàng
Chụp X-quang: Phương pháp này sẽ giúp cho bác sĩ xác định được nguyên nhân gây đau nhức xương bằng các hình ảnh. Đồng thời, tìm ra được nguồn gốc cơn đau là do gãy xương, tổn thương hay xuất hiện khối u xương.
Chụp CT: Đây là phương pháp sử dụng tia X ở nhiều góc khác nhau nhằm tạo ra hình ảnh của tủy sống cũng như các bộ phận lân cận khác. Qua đó, sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán được chính xác vị trí bị tổn thương trên cột sống.
Chụp MRI: Chụp MRI là một phương án khám cận lâm sàng hiện đại, chính xác bậc nhất hiện nay. Qua đó, sẽ giúp cho người có chuyên môn chẩn đoán được vị trí đĩa đệm bị tổn thương cũng như khu vực dây thần kinh bị chèn ép.
Điều trị rách bao xơ đĩa đệm
Rách bao xơ đĩa đệm có lành được không còn tùy thuộc vào tình trạng bệnh ở mức độ nào và điều trị kịp thời hay không? Từ đó, mới có phương pháp chữa sao cho phù hợp nhất.
Dùng thuốc
Các loại thuốc giảm đau thường được dùng để khắc phục tình trạng đau rách bao xơ đĩa đệm như: Paracetamol, thuốc kháng viêm không Steroid (NSAIDs), thuốc giãn cơ (Myonal). Trường hợp nặng hơn có thể tiêm thuốc Corticoid để mang lại hiệu quả nhanh chóng. Tuy nhiên, tất cả cần lưu ý chỉ được sử dụng khi bác sĩ cho phép.
Phẫu thuật
Ở các bệnh nhân với tình trạng nặng nề có thể nghĩ đến phương án phẫu thuật. Trong đó phẫu thuật hở là cách truyền thống với mục đích là hút nhân nhầy và xử lý khối thoát vị đĩa đệm. Phẫu thuật nội soi hiện đại, ưu điểm ít xâm lấn, phục hồi nhanh nhưng chi phí cao. Ngoài ra, còn có phẫu thuật laser áp dụng cho giai đoạn nhẹ.
Cách phòng ngừa rách bao xơ đĩa đệm
Để ngăn ngừa rách bao xơ đĩa đệm, bạn nên thực hiện ngay lập tức các biện pháp trong sinh hoạt và cả công việc.
Trong công việc: Nên hạn chế khuân, vác các đồ vật quá nặng gây áp lực lên cột sống. Nếu như phải ngồi một chỗ quá nhiều, nên thường xuyên thư giãn, nghỉ ngơi và vận động sau từ 2-3 giờ mỗi lần để cơ xương khớp được linh hoạt.
Trong thể thao: Cần duy trì tập luyện thể dục thể thao thường xuyên để t tăng cường sức mạnh cơ, xương và khớp. Trước khi áp dụng nên khởi động kỹ càng và đặc biệt không tập quá sức hay thực hiện các động tác khó.
Chế độ ăn: Theo chuyên gia thì chế độ dinh dưỡng chiếm đến 68% sự ảnh hưởng đến sức khỏe xương khớp. Do đó, cần hạn chế các đồ ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, nội tạng… Thay vào đó, bổ sung canxi, vitamin và omega-3.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Khuyến khích tất cả mọi người nên thăm khám sức khỏe 6 tháng mỗi lần. Qua đó, nắm được tình hình sức khỏe và có phương án khắc phục ngay nếu như xuất hiện vấn đề về xương khớp.
Một số thắc mắc về tình trạng rách bao xơ đĩa đệm
Khi gặp phải tình trạng rách bao xơ đĩa đệm, người bệnh không ngừng đặt ra các thắc mắc liên quan. Dưới đây là một số các câu hỏi phổ biến nhất.
Rách bao xơ đĩa đệm có tập yoga được không?
Người bệnh hoàn toàn có thể tập yoga nhưng với điều kiện là nhẹ nhàng, phù hợp và cần tham khảo ý kiến của bác sĩ. Do đó, khi thực hiện cần hết sức lưu ý về cường độ, động tác…
Rách bao xơ đĩa đệm có tập thể dục được không?
Cũng giống như yoga, thì người bệnh có thể tập thể dục nhưng cần vận động nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe… Để an toàn nhất thì vẫn cần sự tư vấn của bác sĩ trước khi áp dụng.
Rách bao xơ đĩa đệm có phải mổ không?
Việc rách bao xơ đĩa đệm có phải mổ không còn phải tùy thuộc vào tình trạng của mỗi người. Ở giai đoạn quá nặng thì phẫu thuật đương nhiên sẽ được tính đến và áp dụng để điều trị.
Rách bao xơ đĩa đệm vẫn có thể được khắc phục nếu như phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Do đó, việc nắm bắt được triệu chứng rất quan trọng và không nên chủ quan trước mọi dấu hiệu bất thường.
>>> Xem thêm: Thoát vị đĩa đệm L4 L5 có nguy hiểm không? Điều trị như thế nào?
