Những người thường xuyên phải vận động khớp vai rất dễ bị rách gân cơ chóp xoay vai. song, người thường cũng có thể gặp phải tình trạng này nếu như không khởi động kỹ càng. Cần phải xác định nguyên nhân và hướng điều trị sớm tránh các biến chứng tai hại cho khớp vai.
Rách gân cơ chóp xoay vai là gì?
Rách gân cơ chóp xoay vai được hiểu là tình trạng các cơ quay khớp vai bị rách một phần hoặc toàn phần. Giống như một cỗ máy đã hoạt động trong thời gian dài khiến cho các sợi gân cơ chóp xoay dần dần bị mòn và dẫn tới rách. Chấn thương này có thể xuất hiện ở bất vị trí nào của cơ quay khớp vai nhưng phổ biến nhất vẫn là cơ trên gai.
Dấu hiệu rách gân cơ chóp xoay vai
Khi bị rách cơ chóp xoay vai, người bệnh sẽ nhận thấy các dấu hiệu phổ biến như sau:
Các cơn đau mặt ngoài của khớp vai sẽ lan xuống tay nhưng không quá khuỷu hoặc lan lên cổ và thường xuất hiện về đêm khiến người bệnh mất ngủ. Mức độ đau càng nhiều thì chấn thương được cho là càng nặng.
Bệnh nhân không thể thực hiện nằm nghiêng bên vai bị đau. Đồng thời, thực hiện các động tác lặp đi lặp lại hay mang vác nặng, đặc biệt giơ tay lên quá đầu sẽ rất đau. Ngoài ra, còn xuất hiện cả tiếng lạo xạo dưới mỏm cùng vai khi chỏm xương cánh tay vận động.
Khớp vai không thể hoạt động trong phạm vi vốn có bình thường của nó. Thậm chí, các bệnh nhân còn cảm thấy khớp vai bị yếu hẳn đi gây khó khăn trong các cử động sinh hoạt hằng ngày.
Nguyên nhân rách gân cơ chóp xoay vai
Có rất nhiều yếu tố dẫn tới tình trạng rách chóp xoay vai, trong đó được chia làm 2 nhóm chính là nguyên nhân nội tại lẫn nguyên nhân bên ngoài.
>>> Xem thêm: Viêm quanh khớp vai: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị cần biết
Nguyên nhân nội tại
Tuổi tác, rối loạn chuyển hóa hay thiếu máu nuôi dưỡng và bị giảm số lượng tế bào hoặc mỏng bó sợi collagen lẫn tích tụ mô hạt, vôi hóa đều là nguyên nhân dẫn tới rách gân cơ chóp xoay vai.
Nguyên nhân bên ngoài
Nguyên nhân bên ngoài gây ra rách gân cơ chóp xoay vai đến từ các sang chấn cấp tính hoặc vi tính nhỏ nhưng lặp đi lặp lại thường xuyên. Các chấn thương điển hình như:
Khớp ổ chảo – cánh tay bị mất vững.
Các chấn thương cấp tính như ngã khi dạng tay.
Lặp đi lặp lại một động tác vai nhiều lần như bơi lội, cử tạ… đều có thể dẫn đến rách gân chóp xoay.
Biến chứng rách gân cơ chóp xoay vai
Rách gân cơ chóp xoay vai nếu như không được điều trị sẽ không thể tự lành lặn hay phục hồi. Thậm chí, còn dẫn tới các biến chứng tai hại như suy giảm chức năng vai, giả liệt. Ngoài ra, chỏm xương cánh tay còn gặp phải tình trạng di trú lên trên chạm vào mỏm cùng vai và gây ra vấn đề thoái hóa khớp vai.
Phương pháp chẩn đoán
Như thường lệ, để chẩn đoán rách gân cơ chóp xoay vai thì bác sĩ vẫn sẽ dùng 2 phương pháp chủ yếu là khám lâm sàng và cận lâm sàng.
Khám lâm sáng
Với phương pháp khám lâm sàng này thì chủ yếu là để so sánh với bên đối diện còn lại. Trong đó, bao gồm khám tầm vận động của khớp vai cả chủ động lẫn thụ động, khám teo cơ, khám sức cơ. Ngoài ra, còn thực hiện các nghiệm pháp tương ứng cho từng tổn thương chóp.
Xét nghiệm hình ảnh
Thực hiện chụp X-quang khớp vai với 2 tư thế vai thẳng và vai nghiêng nhằm phát hiện các dấu hiệu thoái hóa khớp. Đồng thời, xác định hình dạng của mỏm cùng vai.
Siêu âm khớp vai nhằm đánh giá hình vận động khi thực hiện vận động khớp và so sánh chấn thương với bên vai còn lại. Ngoài ra, siêu âm còn cho thấy được kích thước bị rách, độ co rút, qua đó chẩn đoán được do viêm gân chóp xoay hay là bởi viêm túi hoạt dịch dưới cơ delta. Phương pháp này cho thấy sự hiệu quả, tiện nghi và chi phí cũng rất hợp lý.
Chụp cộng hưởng từ (MRI) là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh mang lại độ nhạy cao cũng như đặc hiệu trong chẩn đoán bệnh lý chóp xoay lên tới >90%. Đặc biệt, kết quả sẽ rõ ràng hơn khi tiêm thuốc cản quang.
Cắt lớp vi tính (CT) sẽ được áp dụng cho các trường hợp mắc phải những chấn thương lớn, ảnh hưởng đến xương. Đây được coi là kỹ thuật đánh giá tình trạng của xương nhằm mục đích thay khớp điều trị bệnh lý.
Cách điều trị rách gân cơ chóp xoay vai
Điều trị rách gân cơ trên gai nói riêng và rách gân cơ chóp xoay vai nói chung như thế nào sẽ còn tùy thuộc vào tình trạng của từng trường hợp.
Điều trị bảo tồn
Các phương án điều trị bảo tồn như chườm lạnh, thay đổi thói quen sinh hoạt không tốt hay tập trung phục hồi tầm vận động khớp vai hoặc tiêm cortisone giảm đau. Đương nhiên, không phải trường hợp nào cũng có thể áp dụng biện pháp điều trị bảo tồn này. Chỉ nên sử dụng với người bệnh như:
Không có tiền sử chấn thương rõ ràng, MRI cho thấy chỉ rách nhỏ và triệu chứng cũng không quá nặng. Hoặc các trường hợp chấn thương lớn nhưng chống chỉ định với phẫu thuật. Ngoài ra, người giả liệt hoặc hạn chế vận động cũng chỉ nên điều trị nội khoa.
>>> Xem thêm: Đau khớp vai cảnh báo bệnh gì, cách điều trị ra sao?
Phẫu thuật
Phẫu thuật nội soi rách gân cơ chóp xoay vai sẽ được đưa vào khi bệnh nhân bị rách chóp xoay bởi chấn thương và trước đó vai vẫn hoạt động bình thường. Hoặc các trường hợp điều trị bảo tồn từ 3-6 tháng không mang lại hiệu quả hay người bị rách dài từ 3cm trở lên.
Phương án phẫu thuật nội soi được đánh giá rất cao và có nhiều ưu điểm như: Phục hồi nhanh, ít xâm lấn, khả năng nhiễm trùng thấp, đặc biệt có thể khắc phục được tình trạng teo cơ delta ở phương pháp mổ truyền thống trước kia.
Phòng ngừa rách gân cơ chóp xoay vai như thế nào?
Khớp vai hoàn toàn có thể bị thoái hóa theo thời gian, do đó thay đổi lối sống, sinh hoạt và công việc sẽ giúp bạn hạn chế rách gân cơ chóp xoay vai.
Chú ý tư thế và bài tập
Do tính chất công việc hoặc thói quen, nhiều người luôn ngồi hay sai tư thế. Vì vậy, nên chú trọng và việc tư thế đúng, thẳng lưng, kéo giãn vai về phía sau, thư giãn… Nên thực hiện các bài tập để tăng cường sức mạnh cho bả vai lẫn sự sinh hoạt.
Tránh nicotine
Trong thuốc lá có nicotine – loại chất độc không tốt cho hệ hô hấp và phổi. Ngoài ra, thuốc là còn khiến cho người bệnh tăng nguy cơ không thể lành lại vết rách dù rất nhỏ, dẫn tới rách cơ chóp xoay. Do đó, nên hạn chế tối đa loại chất không tốt này.
Kiểm soát cholesterol
Việc ăn uống và kiểm soát cholesterol có vai trò lớn để hạn chế tình trạng rách gân cơ xoay vai. Theo nhiều nghiên cứu thì cholesterol cũng như nicotine có khả năng tăng việc rách cơ chóp xoay. Ngoài ra, nó còn khiến cho các ca phẫu thuật nội soi có nguy cơ thất bại lớn hơn so với thông thường.
Làm quen với các động tác nặng
Vận động quá sức của mình cũng là một nguy cơ khiến gân cơ chóp xoay vai bị rách. Không riêng gì các thao tác lặp đi lặp lại mà việc vận động quá mạnh, thay đổi đột ngột cũng rất hại cho bộ phận này. Vì vậy, việc tập luyện, làm quen sẽ có tác dụng tốt cho hạn chế tổn thương gân cơ chóp xoay vai.
Rách gân cơ chóp xoay vai dù không đe dọa đến tính mạng con người nhưng vẫn có thể gây biến chứng tai hại. Vì vậy, cần hết sức thận trọng với các nguyên nhân gây bệnh cũng như nắm được triệu chứng để thăm khám và có cách điều trị kịp thời. Đừng quên ghé thăm website phòng khám chiropractic ICCARE thường xuyên để cập nhật thông tin về sức khỏe mới nhất nhé!
>>> Xem thêm: Tổng hợp bài tập đau khớp vai hiệu quả bậc nhất hiện nay
